Στις αγκαλιές των ξενυχτισμένων άστρων

Ο ουρανός το χειμώνα είναι πιο πλούσιος σε λαμπρά αστέρια απ` ό,τι σε κάθε άλλη εποχή του έτους. Το πετράδι στο στέμμα του χειμώνα είναι το λαμπρότερο αστέρι σε ολόκληρο τον ουρανό, ο Σείριος. Ο Σείριος βρίσκεται στη νότια κορυφή του Χειμερινού Τριγώνου από λαμπρούς αστέρες, το οποίο συμπληρώνουν ο Προκύων και ο Βετελγέζης .

O Βετελγέζης είναι αστέρι του αστερισμού του Ωρίωνα. Στην κάτω δεξιά γωνία του ορθογωνίου του Ωρίωνα είναι ο Ρίγκελ. Από το κέντρο του Ωρίωνα περνάει μια χαρακτηριστική σειρά τριών αστεριών που αποτελούν τη ζώνη του Ωρίωνα.

Ο ουράνιος θόλος πάντα κέντριζε τη φαντασία του ανθρώπου, που γέμιζε τον ουρανό με παραστάσεις με μύθους. Έβλεπε πάνω στον ουρανό ζώα, πλοία, ανθρώπους, ήρωες, θεούς. Έδωσε ονόματα στ` αστέρια, κατέταξε πολλά απ` αυτά σε ομάδες και με τη φαντασία του έδωσε σχήματα στις ομάδες των άστρων για να μπορεί να προσανατολίζεται ευκολότερα. Έτσι έπλασε τους αστερισμούς. Τα περισσότερα ονόματα των άστρων και των αστερισμών είναι ελληνικά ή εκλατινισμένα ελληνικά. Κρύβουν πίσω τους μύθους, παραδόσεις, ιστορίες ανθρώπων και λαών. Η ιστορία των άστρων είναι η ιστορία των λαών.

Ο ωραιότερος ίσως από τους αστερισμούς είναι ο Ωρίωνας. Κατά ένα μύθο ήταν γιος του Ποσειδώνα και μιας θνητής. Ήταν πολύ καλός κυνηγός και υπάρχουν ιστορίες που συνδέονται μ` αυτόν και την Άρτεμη. Λέγεται ότι κυνηγούσαν μαζί αλλά η Άρτεμις έβαλε έναν σκορπιό να τον δαγκώσει και να τον σκοτώσει, όταν αυτός περηφανεύτηκε ότι δε φοβάται κανένα ζώο και κανένας δεν τον τρομάζει. Γι αυτό και στον ουρανό είναι σε ακριβώς αντίθετα σημεία , έτσι ώστε, όταν ανατέλλει ο Σκορπιός ο Ωρίωνας να δύει.

Οι Αιγύπτιοι αναγνώριζαν στον Ωρίωνα τον Ώρο (Horus) πάνω σε μια βάρκα και δίπλα του ήταν ο Σείριος, σαν αγελάδα, κι αυτός πάνω σε βάρκα. Ήταν επίσης γνωστός στους Αιγύπτιους και ως Σάχου. Γενικά οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι στον αστερισμό αυτό αναπαύεται η ψυχή του Όσιρι, ενώ στο Σείριο αναπαυόταν η ψυχή της Ίσιδος.

Οι Κινέζοι έχουν τη μεγαλύτερη απόκλιση από τους Δυτικούς στον τρόπο που βλέπουν τα άστρα. Τα άστρα της ζώνης του Ωρίωνα τα ονόμασαν "τρία αστέρια". Είχαν πολλές άλλες ονομασίες και για τα υπόλοιπα άστρα όπως "χρυσό πηγάδι", "κεφάλι τίγρη", αιχμηρή κόψη" κ.ά.

Όπως και νά `χει, το ταξίδι στο θόλο του ουρανού και της φαντασίας δεν τελειώνει ποτέ. Και για να θυμηθούμε τον Παπαδιαμάντη,

"τα άστρα, το εν μετά το άλλο, πίπτοντα, φευγαλέα, σβήνονται εις τον άνω βυθόν, των ακαταλήπτων πραγμάτων"

Βιβλιογραφία:

1. Τουμπουλίδης Χαρίτων, Ουρανογραφία: Η ιστορία και η μυθολογία των αστερισμών, εκδ. Πλανητάριο Θεσσαλονίκης 2008
   
2. "The monthly sky guide, εκδ. Πλανητάριο Θεσσαλονίκης (3η εκδ.2010-2014)
   
3. McDONALD M., Άστρα και αστερισμοί, μύθοι καο παραδόσεις, εκδ. Εστία, Αθήνα 1996.

Τις εικόνες έφτιαξα με το ανοιχτό λογισμικό Stellarium.