το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

Η λαμπερή Αφροδίτη με φόντο "την αμφιλύκην του νυκτώματος"

Το υπέροχο θέαμα της  της Αφροδίτης να λάμπει πολύ κοντά στη Σελήνη θα δούμε κι απόψε στο νοτιοδυτικό ουρανό, καθώς τελειώνει το λυκόφως.

πηγή: Πλανητάριο Θεσσαλονίκης
η εικόνα έγινε με το Stellarium
Ο πλανήτης Αφροδίτη, ο πλησιέστερος προς τη Γη πλανήτης του ηλιακού συστήματος, είναι ο γνωστός Αποσπερίτης ή Έσπερος, όταν εμφανίζεται στη Δύση κοντά στο ηλιοβασίλεμα και ο Αυγερινός (το άστρο της αυγής), όταν εμφανίζεται το πρωί.  Θα  βλέπουμε την Αφροδίτη όλο και πιο λαμπερή στο  δυτικό βραδινό ουρανό μέχρι το Μάιο του 2012 και μετά θα χαθεί στο λυκόφως καθώς θα πλησιάζει στον Ήλιο. Θα εμφανιστεί ξανά στις αρχές Ιουλίου την αυγή, στον ανατολικό ουρανό, κάτω από τον πιο αμυδρό Δία. Η Αφροδίτη βρίσκεται κοντά στον Ήλιο και περιφέρεται γύρω απ` αυτόν. >>>  

 

ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ 
ΧΑΜΟΓΕΛΑ ΕΥΤΥΧΙΑΣ 

Η ευτυχία χαμογελά
σε δυο κρυμμένα περιστέρια·
μη τη ζητάς πολύ ψηλά
στα μυστικά και ξένα αστέρια.

Κι αγάπα πιο πολύ απ’ τη χάρη
του μακρυσμένου αποσπερίτη
το βραδυνό μας το λυχνάρι
που θα μας φέγγει μες στο σπίτι. 

«Το δαχτυλίδι του αρραβώνα», 57-64. Τα μάτια της ψυχής μου, 1892. Άπαντα, Α΄. Μπίρης-Γκοβόστης, [1962]. 266.
Το ποίημα του Παλαμά αντέγραψα από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού.

Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011

Αγιανόζογλου Περικλής, "Κλωστήριον νυχτερινής ανάπαυλας", ποίηση: Ανδρέας Εμπειρίκος

ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗΣ ΑΝΑΠΑΥΛΑΣ
από την Υψικάμινο 1935, εκδόσεις Άγρα


Είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας. Όταν τραγουδάμε τραγουδάμε εμπρός στους εκφραστικούς πίνακες των ζωγράφων όταν σκύβουμε εμπρός στα άχυρα μιας καμμένης πόλεως όταν προσεταιριζόμεθα την ψιχάλα του ρίγους είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας γιατί ό,τι και αν επιδιώξουμε δεν είναι δυνατόν να πούμε όχι να πούμε ναι χωρίς το μέλλον του προορισμού μας όπως μια γυναίκα δεν μπορεί να κάμη τίποτε χωρίς την πυρκαγιά που κλείνει μέσα στη στάχτη των ποδιών της.
Όσοι την είδαν δεν στάθηκαν να ενατενίσουν ούτε τα συστρεφόμενα κηπάρια ούτε την ευωχία των μαλλιών που λατρεύτηκαν ούτε τα σουραύλια των εργαστηριακών μεταγγίσεων από μια χώρα σε φλέβες κόλπου θερμού προστατευομένου από τα εγκόσμια και τα μελτέμια της κυανής ανταύγειας λιγυρών παρθένων. Είμεθα όλοι εντός του μέλλοντος μιας πολυσύνθετης σημαίας που κρατεί τους εχθρικούς στόλους εμπρός στα τείχη της καρδιάς μου κατοχυρώνοντες ψευδαισθήσεις πιστοποιούντες ενδιάμεσες παρακλητικές μεταρρυθμίσεις χωρίς να νοηθή το αντικείμενον της πάλης. Στιγμιότυπα μας απέδειξαν την ορθότητα της πορείας μας προς τον προπονητήν του ιδίου φαντάσματος της προελεύσεως των ονείρων και του καθενός κατοίκου της καρδιάς μιας παμπαλαίας πόλης. Όταν εξαντληθούν τα χρονικά μας θα φανούμε γυμνότεροι και από την άφιξι της καταδίκης παρομοίων πλοκαμιών και παστρικών βαρούλκων γιατί όλοι μας είμεθα εντός της σιωπής του κρημνιζομένου πόνου στα γάργαρα τεχνάσματα του μέλλοντός μας.

Η ηχογράφηση του Ανδρέα Εμπειρίκου αποτελεί μέρος της συλλογής "Ο Εμπειρίκος διαβάζει Εμπειρίκο".


Διοργάνωση διαγωνισμού: Μετρονόμος-Ποιείν-MusicHeaven

Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011

Εκδήλωση βράβευσης για το διαγωνισμό «Παπαδιαμάντης - Ελύτης- Γκάτσος -Τσίρκας: 100 χρόνια μετά!!!»

Στο πλαίσιο της δράσης "100 χρόνια μετά..." το ΥΠΔΒΜΘ διοργανώνει εκδήλωση για την παρουσίαση και τη βράβευση των διακριθέντων έργων του λογοτεχνικού διαγωνισμού «Παπαδιαμάντης - Ελύτης - Γκάτσος - Τσίρκας: 100 χρόνια μετά!!!» από την Υπουργό, κ. Άννα Διαμαντοπούλου. Η εκδήλωση θα γίνει στην Αθήνα στην αίθουσα Γαλάτεια Σαράντη του ΥΠΔΒΜΘ την Παρασκευή, 2 Δεκεμβρίου 2011 και θα μεταδοθεί ζωντανά από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο.

Μετά την προβολή των έργων από κάθε ομάδα θα αναπτυχθεί συζήτηση σε πάνελ μαθητών – εκπαιδευτικών με άξονες: 
α) «Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Γκάτσος, Τσίρκας: Εκατό χρόνια μετά: οι αξίες τους, η έμπνευσή τους, οι στίχοι τους, τα διηγήματά τους, τα μυθιστορήματα είναι εδώ, ο πηλός της ιστορικής, ηθικής και αισθητικής μας συνείδησης» και 
β) «τα έργα τέχνης ως προνομιακό μέσο δημιουργικότητας, καινοτομίας, διαλόγου, έρευνας, ερμηνείας και συλλογικής εργασίας στο Νέο Σχολείο».

Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011

Τα Γιάννενα στα χνάρια των Περιηγητών

 ΤΑ ΣΕΡΑΓΙΑ ΤΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΓΙΩΝ ΤΟΥ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ
χαλκογραφία των C. R. Cockerell και T. Higham (1820)
(συλλογή Α. Παπασταύρου)

Στη μέση διακρίνεται το σεράι του Αλή, ενώ δεξιά και αριστερά τα  σεράγια των γιων του Μουχτάρ και Βελή. Το κτιριακό συγκρότητα κτίστηκε το 1805, όταν ο Αλή αποφάσισε να εγκαταλείψει το παλιό σεράι στο Ιτς Καλέ (σημαίνει "εσωτερικό φρούριο"). Για το σκοπό αυτό έφερε από τη Βιέννη τον αρχιτέκτονα Freywald μετά τη μεσολάβηση του Γιαννιώτη μεγαλέμπορου Ιωάννη Σταύρου, πατέρα του ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας Γεωργίου Σταύρου.
Ο περιηγητής W. M. Leake έγραψε στο χρονικό του: "Το καινούργιο σεράι του Βεζύρη με την ανάλαφρη κινέζικη αρχιτεκτονική του έρχεται σε χτυπητή αντίθεση με τη ρωμαλέα απλότητα του τοπίου".

Η περίοδος 1810-1814 έχει τη σφραγίδα του Λόρδου Μπάυρον. Η περιπλάνησή του στην Ελλάδα έχει και μια άλλη διάσταση που αφορά στην Ήπειρο. Όσοι περιηγητές επισκέφθηκαν αυτή την άγρια ορεινή περιοχή της Ελλάδας μετά απ` αυτόν, τα βιβλία του κρατούσαν, στα βήματά του οδοιπορούσαν.

Ο Λόρδος Μπάυρον (1788-1824) είναι ίσως η σημαντικότερη προσωπικότητα που επισκέφθηκε τα Γιάννενα αλλά και την Ελλάδα στην ανατολή του 19ου αιώνα. Ανήκε στην προνομιούχο κοινωνική τάξη της Βρετανίας και ήταν περήφανος για τον τίτλο του και τις σπουδές του.


Η ομορφιά του Μπάυρον είναι τέτοια που κάνει τον καθένα να ονειρεύεται. 
Το πρόσωπό του μοιάζει με ωραίο αλαβάστρινο βάζο, που φωτίζεται από ένα εσωτερικό φως. 
Τα χρυσόξανθα μαλλιά του θυμίζουν αρχαίο θεό.
Sir Walter Scott

Δημήτρης Υφαντής, KAIΓΟΜΑΙ ΚΑΙ ΣΙΓΟΛΙΩΝΩ

 
ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΜΠΑΫΡΟΝ (1809-1811)
χαλκογραφία, ανυπόγραφη (π. 1815)
(συλλογή Α. Παπασταύρου)

Το χαρακτικό περιλαμβάνεται σε μία από τις πρώτες εκδόσεις του Childe Harold`s Pilgrimage. Περιμετρικά διακοσμείται με μινιατούρες από τις περιοχές που επισκέφθηκε ο Ποιητής κατά την περιήγησή του.

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥ ΑΡΓΥΡΗ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ
χαλκογραφία, των C. R. Cockerell και F. C, Lewis (1815)

Στο γιαννιώτικο αρχοντικό φιλοξενήθηκαν ο Μπάυρον και ο φίλος του Hobhouse όταν επισκέφθηκαν τα Γιάννενα. Σ` αυτό, στις 31 Οκτωβρίου 1809 ο Ποιητής, συνεπαρμένος από την ηπειρωτική του εμπειρία, άρχισε να γράφει το  "Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ". Το ονομαστό αρχοντικό καταστράφηκε ολοσχερώς κατά την πυρπόληση της πόλης των Ιωαννίνων από τον Αλή στις 24-27 Αυγούστου 1820.

Από τα σκοτεινά προχώματα τούτης της χώρας της τραχειάς
ως τις Ιλλυρικές πεδιάδες βουνά θεσπέσια περνάς.
Και ανάμεσά τους τόσα μέρη που κι η ιστορία δεν τα ξέρει.
Και η Αττική η φημισμένη τόσες κοιλάδες - αγκαλιές
δεν τις προσφέρει.
Και ο λατρευτός ο Παρνασσός μας και κλασικός
μέχρι και αυτός
θα υστερήσει αν συγκριθεί με τις τοποθεσίες αυτές,
που πέρα από τις σκυθρωπές στέκουν τις παραλίες.
Τσάιλντ Χάρολντ (απόδ. Μ. Κεσίση) 

Οι ψηφιοποιημένες εικόνες και τα συνοδευτικά τους κείμενα προέρχονται από τα  Λευκώματα του  κ. ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ, Α.:
  1. Λόρδος Μπάυρον, από τα Γιάννενα στην αθανασία, τόμος Α΄ ΔΩΔΩΝΗ - ΟΔΥΣΣΕΑΣ, 2006
  2. Τα Γιάννινα του 19ου αιώνα -όπως τα περιέγραψαν και τα απεικόνισαν οι ξένοι περιηγητές- Λεύκωμα 1994
Και το ταξίδι μας συνεχίζεται...

Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2011

Γιάννης Ρίτσος, "Ημερολόγιο μιας εβδομάδας" του Πολυτεχνείου

πηγή εικόνας
Εαρινή Συμφωνία



Το «Ημερολόγιο μιας εβδομάδας» του Πολυτεχνείου γράφτηκε από τον Γιάννη Ρίτσο τις ημέρες των γεγονότων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973.


 
 

Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011

The Kavafis Project. Η ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη μέσα από τη μουσική του Αλέξανδρου Καρόζα

"Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου."

Ο συνθέτης Αλέξανδρος Καρόζας μελοποίησε ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη με φιλοσοφικές, ιστορικές και ερωτικές αναφορές, με έναν τρόπο που περικλείει μουσικά την ποικιλόχρωμη κουλτούρα του Ελληνισμού και βασίζεται σε αυθεντικές ρίζες κλασικής, ελληνικής και ευρύτερα μεσογειακής μουσικής παράδοσης. Η Ορχήστρα "Wiener KammerOrchester" της Βιέννης, η Χορωδία "Wiener Singakademie" της Βιέννης και ο Γιώργος Νταλάρας, τιμούν με ένα λυρικό έργο τον μεγάλο ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη. Ο Bruno Ganz, ένας  από τους πιο σημαντικούς γερμανόφωνους ηθοποιούς,  θα απαγγείλει τα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη. Παγκόσμια Πρεμιέρα, Σάββατο, 26 Νοεμβρίου 2011.

Πηγή: http://www.kavafis.net/index.html

Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933)

"ΕΙΜΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΙΣ την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια - σ` ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επεσκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στην Γαλλία. Στην εφηβική μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολι. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. 
Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά".
Κ. Π. Καβάφης
 

Το βιογραφικό του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη αφηγείται ο Δ. Ν. Μαρωνίτης. Από το CD  Ν. Ξυδάκης, Μια προσωπογραφία του Κ. Π. Καβάφη Rue Lepsius. Ποίηση: Διονύσης Καψάλης.

Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011

Η αίσθηση της κατάρρευσης

Σαλβαντόρ Νταλί, Η επιμονή της μνήμης ή Τα εύκαμπτα ρολόγια (1931)
(Νέα Υόρκη, The Museum of Modern Art)


Σ` ένα ερημικό παραθαλάσιο τοπίο τρία γιγάντια ρολόγια τσέπης  μαλακώνουν και σαν γλώσσες, το ένα  κρέμεται από ένα ξερόκλαδο, το άλλο κολλάει πάνω σ` ένα βάθρο και το τρίτο πάνω σ` ένα μόρφωμα με τα χαρακτηριστικά του προσώπου του Νταλί, με μακριές βλεφαρίδες αλλά χωρίς στόμα. Ένα τέταρτο, κανονικό στο σχήμα αλλά χωρίς δείκτες και αριθμούς ρολόι, κατατρώγεται από μυρμήγκια.

Όπως γράφει ο ίδιος ο ισπανός καλλιτέχνης στην αυτοβιογραφία του Η Μυστική Ζωή του Σαλβαντόρ Νταλί, η εικόνα των "μαλακών" ρολογιών του ήρθε ένα βραδάκι που η  σύζυγός του Γκαλά είχε βγει με φίλους. Ο ίδιος δεν αισθανόταν και πολύ καλά και έμεινε σπίτι όπου δείπνησε με τυρί καμαμπέρ. Η μαλακή υφή και η στογγυλή φόρμα του τυριού γέννησαν στον καλλιτέχνη την ιδέα να προσθέσει τα "εύκαμπτα ρολόγια" σε μια πανοραμική άποψη του κόλπου του Πορτ Λιγκάτ την ώρα του δειλινού, που βρισκόταν ήδη στο καβαλέτο του. Ο πίνακας ολοκληρώθηκε σε λίγες ώρες.

Στο τοπίο της γενέτειράς του, που με την ερημιά του εντείνει την ανησυχία, τα "εύκαμπτα ρολόγια" λιώνουν συμβολίζοντας τη σχετικότητα του χώρου και του χρόνου. Με στοχαστική διάθεση ο καλλιτέχνης απεικονίζει σουρεαλιστικά την κατάρρευση της ανθρώπινης αντίληψης για τη δεδομένη κοσμική τάξη. 

Με παρόμοια στοχαστική διάθεση,  αισθάνομαι το τελευταίο διάστημα θύμα ενός ασφυκτικού εναγκαλισμού με το χρόνο στον τόπο μου, που  μετράει αντίστροφα προς την κατάρρευση.

Βιβλιογραφία
Χαραλαμπόπουλος, Α., Η τέχνη του 20ου αιώνα , τ. ΙΙ, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1993.
Μεγάλοι Ζωγράφοι: Νταλί. Από τη Βιβλιοθήκη Τέχνης της Καθημερινής.

Φτιάξτε τον πίνακα








provided by flash-gear.com

Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΣΕ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΡΤ

Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985)

Σαν σήμερα,  στις 31 Οκτωβρίου 1985, ο Νίκος Εγγονόπουλος πέθανε από ανακοπή της καρδιάς. Κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο της Αθήνας με δημόσια δαπάνη. 




Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988)

Ο Τάσος Λειβαδίτης πέθανε στην Αθήνα στις 30 Οκτωβρίου 1988, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής.


 Κι όταν κάποτε φύγω δε θα πάρω μαζί μου παρά λίγο βιολετί απ` 
το δειλινό κι εν` άστρο από κάποιο παραμύθι.
(ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ)

Και μια μέρα θέλω να γράψουν στον τάφο μου: έζησε στα σύνορα
μιας ακαθόριστης ηλικίας και πέθανε για πράγματα μακρινά που
είδε κάποτε σ` ένα αβέβαιο όνειρο.
(ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΣΕΙΣ)

Αλλά τα βράδια τι όμορφα που μυρίζει η γη - ω ανθισμένη,
ματαιότητα του κόσμου...
(ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΕΥΩΔΙΑ)

Από τη συλλογή Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου (1990)
Ο ένας άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του με την ποίηση και τη ζωγραφική του. Ο άλλος με την ποίησή του. Συνεχίζοντας τη σύνδεση του Διαδικτύου με την τηλεόραση και θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του Νίκου Εγγονόπουλου και του Τάσου Λειβαδίτη, το αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε δύο ξεχωριστές παραγωγές, μία για τον καθένα, οι οποίες βρίσκονται από σήμερα ανεβασμένες στις ιστοσελίδες της δημόσιας τηλεόρασης (www.ert-archives.gr και www.ert.gr).

Για τον Νίκο Εγγονόπουλο, το αρχείο της ΕΡΤ ανέσυρε ένα επεισόδιο από τη μακροβιότερη ντοκιμαντερίστικη σειρά της ελληνικής μικρής οθόνης, το «Παρασκήνιο» (της Cinetic) με τη σκηνοθετική υπογραφή του Λευτέρη Ξανθόπουλου. Πρόκειται για το επεισόδιο με τίτλο «Ο κήπος με τ' αμέτρητα παράθυρα - Νίκος Εγγοννόπουλος». Στο ντοκιμαντέρ η σύζυγός του Λένα μιλάει για το χαρακτήρα του και περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε την ποίηση και τη ζωγραφική, τη σχέση του με τον υπερρεαλισμό, αλλά και τα χρήματα -ως αμοιβή για τα κατά παραγγελία ζωγραφικά έργα του. Αναφέρεται στη σχέση του με τους ποιητές Μίλτο Σαχτούρη και Επαμεινώνδα Γονατά και στη συνειδητή επιλογή του να γίνει καθηγητής, προκειμένου να αποφύγει τη σύνδεση της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας με το βιοπορισμό.
Στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνεται απόσπασμα από παρουσίαση του έργου του από τον Δημήτρη Μπαγέρη και συνέντευξή του, στην οποία εξηγεί την προσπάθεια που έχει κάνει, προκειμένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για το σύνολο του έργου του Εγγονόπουλου, καθώς και σπάνιες εκδόσεις περιοδικών, στα οποία βρέθηκαν εικονογραφήσεις, βινιέτες και άγνωστα κείμενά του. Παρουσιάζει αντίτυπα πρώτων εκδόσεων από ποιητικές συλλογές του Εγγονόπουλου, καθώς και αποσπάσματα από χλευαστικές κριτικές που είχαν κυκλοφορήσει σε περιοδικά κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια με στόχο τον ίδιο και τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Γίνονται αναφορές στο σκηνογραφικό και αγιογραφικό έργο του και στις καταγραφές της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Παράλληλα προβάλλονται πίνακες και αγιογραφίες, όπως αυτές που φιλοτέχνησε για τον ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στη Νέα Υόρκη, ενώ ακούγονται και αναγνώσεις ποιημάτων του. 

Για τον Τάσο Λειβαδίτη  το αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε ένα επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Προσώπων Τόποι» (παραγωγή 1995) των Κώστα Χριστοφιλόπουλου και Νίκου Χουρδάκη, με τίτλο «Ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988)», παραγωγής 1995. Το ντοκιμαντέρ ερευνά τα στάδια της ποιητικής παραγωγής του, με έμφαση στην έννοια της εντοπιότητας και τον τρόπο που αποτυπώνει στο έργο του το αθηναϊκό τοπίο. Για τον ίδιο μιλούν η καθηγήτρια Πανεπιστημίου Σόνια Ιλίνσκαγια και οι ποιητές Θανάσης Κωσταβάρας και Γιώργος Μαρκόπουλος. 

Πηγή:  Ελευθεροτυπία

Τάσος Λειβαδίτης, ηχογράφηση 1988
1.Ο πρώτος στίχος
2.Οι ορτανσίες
3. Το παράπονο του ποιητή
(από το ραδιόφωνο του ΠΟΙΕIΝ)

Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011

"Ο Κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη: Ποίηση και Ζωγραφική" τιτλοφορείται η έκθεση του Ιδρύματος Θεοχαράκη με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Νομπελίστα ποιητή. Ο κόσμος αυτός του Ελύτη  όπου,


η θάλασσα στον ήλιο είναι "τοπίο"


πηγή εικόνας
 
τα χαράματα μπροστά στο λιμανάκι μωβ
-τι θαύμα!

είναι ό,τι αγαπούσε και λάτρευε ο ποιητής. Ο κόσμος αυτός, όπως τότε, στον πόλεμο, την κατοχή, τον εμφύλιο, έτσι και τώρα καταστρέφεται και βυθίζεται στο σκοτάδι. 
Ο Ποιητής έγραψε το "Άξιον Εστί" βρίσκοντας λόγια ανεπανάληπτα για να αλλάξει την τύχη αυτού του κόσμου. Με το Λόγο του βρήκε δύναμη να καλέσει το χελιδόνι και να το κάνει να ξαναφέρει την Άνοιξη.

Ένα το χελιδόνι  *  κι η Άνοιξη ακριβή

Δεν "κάτεχε" όμως ο Ποιητής ότι τα πιο "κολασμένα", επρόκειτο να ακολουθήσουν στο μέλλον.

Άξιον Εστί, Τα Πάθη, άσμα ε΄
 

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Κύκλος ενημερωτικών συναντήσεων στα σχολεία στο πλαίσιο του Έτους Ελύτη 2011

Στο πλαίσιο των δράσεων για τον εορτασμό του έτους Ελύτη το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) οργανώνει κύκλο ενημερωτικών συναντήσεων γύρω από την ποιητική του Οδυσσέα Ελύτη: το έργο του, η σχέση του με τη «Γενιά του΄30», η πρόσληψη του έργου του εντός κι εκτός Ελλάδας, ο άνθρωπος και ο δημιουργός απέναντι στη φύση, η σχέση με το τοπίο και την Ιστορία, κ.ά..
Ο κύκλος πραγματοποιείται αποκλειστικά σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την περίοδο Οκτώβριος 2011-Ιανουάριος 2012.
Το πρόγραμμα απευθύνεται προς τους εκπαιδευτικούς και υπεύθυνους σχολικών βιβλιοθηκών που θα αναλάβουν να προετοιμάσουν τους μαθητές με στόχο να τους φέρει πιο κοντά στο έργο του νομπελίστα ποιητή και να συμβάλει ώστε να εμβαθύνουν στις έννοιες, την πολυσημία των νοημάτων και των γλωσσικών σχημάτων της ποιητικής του Ελύτη κινητοποιώντας το ενδιαφέρον τους για τη λογοτεχνία, ερμηνεία και κριτική κειμένων και κατά συνέπεια την καλλιέργεια της κριτικής τους σκέψης.
Συμμετέχουν συγγραφείς και μελετητές του έργου του Ελύτη που έχουν δηλώσει συμμετοχή στο πρόγραμμα μέχρι τώρα, ενώ ο κατάλογος ανανεώνεται. Τα ονόματα παρατίθενται με αλφαβητική σειρά:
Ανθούλα Δανιήλ, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Δημήτρης Καλοκύρης , Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Ελένα Κουτριάνου (μόνο σε σχολεία της ΑΤΤΙΚΗΣ), Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου (μόνο σε σχολεία της ΑΤΤΙΚΗΣ), Λίνα Λυχναρά, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Άρης Μπερλής (μόνο σε Λύκεια), Νικήτας Παρίσης, Στρατής Πασχάλης, Μαριλένα Πρωίμου – Ερηνάκη, Θεοδόσης Πυλαρινός.
Δείτε σχετικά:
Πηγή: ΕΚΕΒΙ

Στη βάση δεδομένων http://www.biblionet.gr/ μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για όλους τους ομιλητές. Η ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ είναι μια «πλήρης και έγκυρη βιβλιογραφική βάση δεδομένων για τον εντοπισμό όλων των βιβλίων που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα (και όσων είναι υπό έκδοση)».  Μια υπηρεσία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, που προσφέρεται δωρεάν στους επαγγελματίες και τους φίλους του βιβλίου. Περιλαμβάνει πληροφορίες για τίτλους βιβλίων με  αναλυτικά βιβλιογραφικά στοιχεία (τίτλος βιβλίου, όνομα συγγραφέα, εκδότης, ISBN, θέμα, ταξινομικός αριθμός Dewey Decimal Classification-DDC, κλπ.), φωτογραφίες εξωφύλλων, φωτογραφία με βιογραφικό σημείωμα και εργογραφία του κάθε συγγραφέα. Σε κάθε (σχεδόν) τίτλο υπάρχει και παραπομπή σε κριτικές-παρουσιάσεις που αποδελτιώνονται μέσα από εφημερίδες, περιοδικά, επιθεωρήσεις (παράδειγμα).  Οι κριτικές-παρουσιάσεις των βιβλίων καλύπτουν το χρονικό διάστημα από τις αρχές του 2008 μέχρι και σήμερα.

Το  βίντεο αυτό δημιουργήσαμε με  μαθήτριες του σχολείου μου στο πλαίσιο του Έτους Ελύτη 2011, για να προβληθεί στις 21 Μάρτη, παγκόσμια ημέρα ποίησης.

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

"Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος"

Στην Πολιτεία ο Πλάτων μας διηγείται ένα μύθο. Ο Ηρ, ο  γιος του Αρμένιου, από το γένος των Παμφύλων, σκοτώθηκε στον πόλεμο αλλά το σώμα του παρέμεινε απρόσβλητο από τη σήψη. Όταν θέλησαν οι επιζώντες, τη δωδέκατη μέρα έπειτα από το σκοτωμό του, να τον αποτεφρώσουν, εκεί που τον είχαν επάνω στην πυρά, αυτός ξαναγύρισε στη ζωή και άρχισε να διηγείται όσα η ψυχή του, αφού βγήκε από το σώμα του, μπόρεσε να δει στον άλλο κόσμο. Μετά το θάνατο, οι δικαστές προετοιμάζουν τις ψυχές των δικαίων να πορευθούν σ` ένα δρόμο που οδηγεί πάνω στον ουρανό και τις ψυχές των αμαρτωλών σ` ένα δρόμο που κατεβαίνει κάτω. Κάθε αδικία τιμωρείται δέκα φορές και κάθε τιμωρία διαρκεί εκατό χρόνια.
 "Έλεγε μάλιστα πως μπροστά του κάποιος ρωτούσε κάποιον άλλο πού ήταν ο πολύς Αρδιαίος. Ο Αρδιαίος αυτός υπήρξε τύραννος σε μια πόλη της Παμφυλίας, πάνε χίλια χρόνια από τότε· είχε σκοτώσει τον γέροντα πατέρα του και τον μεγαλύτερο αδελφό του κι είχε διαπράξει, όπως έλεγαν, και άλλα πολλά ανοσιουργήματα. Είπε λοιπόν ότι ο άνθρωπος που ρωτήθηκε απάντησε πως «Δεν έχει έλθει ο Αρδιαίος κι ούτε πρόκειται να έλθει. Γιατί πραγματικά ήταν κι αυτό ένα από τα φοβερά πράγματα που είδαμε. Εκεί που είμαστε κοντά στο στόμιο έτοιμοι να βγούμε απάνω, και τα παθήματα μας όλα είχαν πάρει τέλος, τον είδαμε ξαφνικά αυτόν και μερικούς άλλους που οι περισσότεροί τους υπήρξαν τύραννοι· ήσαν επίσης μαζί τους και ορισμένοι ιδιώτες, από αυτούς που είχαν διαπράξει μεγάλα ανομήματα. Φαντάζονταν ότι θα ανέβαιναν πια κι αυτοί, το στόμιο όμως δεν τους δεχόταν αλλά μούγκριζε κάθε φορά που κάποιος από 'κείνους τους έτσι αθεράπευτα αχρείους ή από όσους δεν είχαν τιμωρηθεί αρκούντως για τα κρίματά τους επιχειρούσε να βγει επάνω. Εκεί πια, είπε, άνδρες αγριωποί που φάνταζαν σαν γλώσσες φωτιάς και στέκονταν πλάι στο άνοιγμα, ακούγοντας το μουγκρητό, άλλους μεν τους έπιαναν και τους τραβούσαν, τον Αρδιαίο όμως και μερικούς άλλους, αφού τους έδεσαν χειροπόδαρα, μαζί και το κεφάλι, τους έβαλαν κατάχαμα και τους έγδαραν, έπειτα τους τράβηξαν έξω από το δρόμο, στο πλάι, σέρνοντάς τους απάνω σε ασπαλάθους, κι εξηγούσαν κάθε φορά στους περαστικούς γιατί το έκαναν αυτό και ότι τους πήγαιναν να τους ρίξουν στον Τάρταρο». Κι από τους πολλούς και κάθε λογής φόβους που 'χαν δοκιμάσει, ο μεγαλύτερος, είπε, ήταν μήπως κι ακουγόταν εκείνο το μουγκρητό την ώρα που καθένας τους θα προσπαθούσε να βγει, κι ήταν μεγάλη η χαρά να 'ναι το μουγκρητό σταματημένο καθώς θα ανέβαιναν επάνω. Αυτές περίπου, είπε, ήσαν οι ποινές και οι τιμωρίες, κι οι ανταμοιβές πάλι ανάλογες."

Γιώργος  Σεφέρης 
"'Επί Ασπαλάθων..."

Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού
πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα κι  ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Απόμερα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας που αντηχούν
ακόμη...

Γαλήνη
-Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλού
τ` αυλάκια.
τ` όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από κείνους τους καιρούς.
Το βράδυ βρήκα την περικοπή:
"τον έδεσαν χειροπόδαρα" μας λέει
"τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους
και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο κουρέλι".

Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
ο Παμφύλιος  Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.

31 του Μάρτη 1971

"Το  ποίημα του Γ. Σεφέρη "'Επί Ασπαλάθων..." περιλαμβάνει μέσα του την παραπομπή στην Πολιτεία του Πλάτωνα. [...] Ο Σεφέρης μεταφράζει ελεύθερα και εκλεκτικά ό,τι του χρειάζεται. Το χωρίο δεν αναφέρει που συμβαίνουν αυτές οι τιμωρίες, αλλά το διευκρινίζει ο προτελευταίος στίχος του ποιήματος και ο τελευταίος, το ποιος ήταν ο Παμφύλιος ο Αρδιαίος, ο πανάθλιος Τύραννος. Το πανάθλιος βέβαια δεν είναι πληροφορία αλλά χαρακτηρισμός και σχολιασμός. Τπ ποίημα έχει ημερομηνία 31 του Μάρτη 1971, πέμπτος χρόνος της δικτατορίας. Τα περιστατικά όμως του ποιήματος συμβαίνουν την ημέρα του Ευαγγελισμού".
Αλ. Αργυρίου, ΔΕΚΑΕΠΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΕΦΕΡΗ, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1986, σελ 270


Επί ασπαλάθων 
Αφήγηση: Δημήτρης Καταλειφός. Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ: Ημερολόγια Καταστρώματος, Γιώργος Σεφέρης, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, 2001, 
Α΄ Κρατικό Βραβείο Ντοκιμαντέρ
 "Με το εξαίσιο  ποίημα Επί Ασπαλάθων, το κύκνειο άσμα της όλης ποιητικής δημιουργίας -αφού κυκλοφόρησε την επαύριο του θανάτου του- ο Σεφέρης εκδίδει με παρρησία την ετυμηγορία του για το τέλος που αξίζει στους τυρράνους. Αφού συνειδητοποίησε το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί που εδραιώνουν το καθεστώς τους δεν έχουν σκοπό να φύγουν με το καλό και χωρίς δυσμενείς επιπτώσεις για το λαό, "Όλοι το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις, η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία παραμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος" και ότι η παρατεταμένη παραμονή τους στην εξουσία εγκυμονεί φοβερούς κινδύνους, ιδιαίτερα για την αγαπημένη του Κύπρο, που, ευτυχώς, δεν έζησε τη φρικτή τραγωδία της, ο πράος και ήμερος Σεφέρης οργίζεται, αγριεύει. Και γράφει πρώτα τη δήλωση, λιτό στην έκφραση κείμενο, κορυφαίο μήνυμα απόφασης και χρέους ενός άξιου πνευματικού ηγέτη, και ύστερα το ποίημα Επί Ασπαλάθων..., στέλνοντας τους τυράννους στη θέση που τους επιφύλαξε, ανέκαθεν η Ελλάδα: στα ζοφερά και αβυσσαλέα δώματα του Άδη, στα Τάρταρα.

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Mario Domínguez Parra, Ια

O Mario Domínguez Parra είναι Ισπανός ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος. Το ποήμά του  Ια δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Το Παράθυρο, διαδικτυακό περιοδικό ποίησης και άλλων αμαρτημάτων με διμηνιαία ανανέωση ύλης. 

Μετάφραση: Άννα Νιαράκη

εικόνα
  
 Ια

Σε ένα σημάδι 
κοινό ενός 
συνόλου, 
που την περιλαμβάνει, 
μας έκαναν 
άξονα, 
ζώνη νεκρή 
σαν πηγή, 
εξαντλημένη με τα 
μάτια σε ζηλόφθονο 
μωσαϊκό 
άσφαλτο 
Εκείνη, δεν ερωτοτροπεί 
πίσω από ένα θάμνο 
δεν είναι ένα πρόσωπο 
ή μια λίμνη 
μα ουλή 
η κάλυψη 
ξεκίνησε 
κατολίσθηση 
αδιαφάνειας 
Σαρωμένοι 
σε μικροκλίμα 
δύο άνεμοι που 
παρέτειναν 
ένα εικονοστάσι 
δυο χειλιών 
Το κρύο που παραμένει 
εντός μας 
οι ερωτήσεις 
και τα γέλια 
Ο κεραμικός 
άθραυστος 
διάλογος 
και τα πινέλα 
του δέρματος.

Ευχαριστώ τον κύριο Mario Domínguez Parra που μου το έστειλε και την κυρία Άννα Νιαράκη που μου επέτρεψε να το αναδημοσιεύσω στο ιστολόγιό μου.

Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2011

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου

Πρόγραμμα Σπουδών για τα μαθήματα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Νέα Ελληνική Γλώσσα και Νέα Ελληνική Λογοτεχνία της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου  (ΦΕΚ 1562/27-6-2011, τ.Β΄).

Οι παρουσιάσεις της επιμορφωτικής Ημερίδας Φιλολόγων, που έγινε στις 24-09-2011 στη Θεσσαλονίκη, με την έγκριση της Περιφερειακής Δ/νσης Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης Κεντρικής Μακεδονίας.

Βασική έννοια των νέων προγραμμάτων σπουδών είναι ο Γραμματισμός. Και επειδή η διασάφηση των εννοιών είναι αναγκαία για την κατανόησή τους, ο παρακάτω εννοιολογικός χάρτης επιχειρεί να αποδώσει τη σημασία του.


"Στη θέση του γραμματισμού χρησιμοποιείται συχνά και ο όρος εγγραμματισμός. Οι όροι αυτοί αποδίδουν στα ελληνικά τον αγγλικό όρο literacy. Στα αγγλικά ο όρος χρησιμοποιείται με διπλό περιεχόμενο: με αυτό που αποκαλούμε στα ελληνικά αλφαβητισμός και με το περιεχόμενο που αποδίδουμε στον όρο γραμματισμός. Ο αλφαβητισμός είναι όρος που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στο παρελθόν και έδινε βαρύτητα στην καλλιέργεια της ικανότητας για ανάγνωση και γραφή. Ο όρος γραμματισμός περιλαμβάνει την έννοια του αλφαβητισμού αλλά είναι πιο δυναμικός. Η δεύτερη έννοια σχετίζεται με τη δυνατότητα του εγγράμματου ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά σε διάφορες καθημερινές κοινωνικές πρακτικές που συμπεριλαμβάνουν ανάγνωση και γραφή (και όχι μόνο) στις ποικίλες εκδοχές τους".
Κουτσογιάννης, Δ., Γραμματισμός: ορισμός και θεωρητικοί προβληματισμοί, από το επιμορφωτικό υλικό των φιλολόγων στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (ΚΣΕ)

Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2011

Μεταμορφώσεις: Έκδοση του Περιοδικού Βακχικόν [e-book]

Μεταφράσεις και αποδόσεις έργων "από διάφορους και διαφορετικούς ποιητές" σε ψηφιακή μορφή.
Τα  ιντερλούδια, είναι ιταλικά ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη μεταφρασμένα στα ελληνικά.

ανθολόγηση, μετάφραση και σχόλια: Χρίστος Κρεμνιώτης 
επιμέλεια σειράς: Νέστορας Ι. Πουλάκος


[...] Η ποίηση, είναι μια ανθρώπινη πράξη και ως τέτοια, είναι κατώτερη του ανθρώπου. Είναι το μέγεθος του ανθρώπου που θα αναδείξει και την πράξη του και, το μέγεθος του ανθρώπου, κρίνεται -και αυξομειώνεται- από το σε τι εστιάζει, σε τι χαίρει, τι αγαπά.

Ο άνθρωπος κρίνεται, από το ποιον θησαυρό φύλαξε στην καρδιά του. Έτσι, τα ποιήματα του Σαραντάρη που τέθηκαν ως "ιντερλούδια" και δεσμοί μεταξύ των άλλων ποιητών, πέραν της αρχιτεκτονικής αιτίας της ύπαρξης τους στο βιβλίο, έχουν ως αλληγορική αφορμή ένα "συμπέρασμα" του ίδιου του ποιητή:

"Η συμφιλίωση, δεν πρέπει να είναι δύσκολη ανάμεσα σε αγάπες."
από το σημείωμα του μεταφραστή

Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2011

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΔΙΝΗΣ

Α΄ φάση: Δημιουργήσαμε τα Τμήματα Ενδιαφέροντος και ...πιάσαμε δουλειά!
Περάσαμε στη Β΄ φάση, του  προγραμματισμού και της προετοιμασίας των ερευνητικών ομάδων.
Μέχρι να δημιουργήσουμε το ιστολόγιο του project θα συναντιόμαστε εδώ.

Πως σχεδιάσαμε και καταγράψαμε τη μέχρι τώρα πορεία μας.


Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2011

Online μετατροπές... παντός είδους!

 

Μου δίνει κάποιος ένα αρχείο .docx, αλλά ο υπολογιστής που χρησιμοποιώ εκείνη τη στιγμή δεν έχει εγκατεστημένη σύγχρονη έκδοση του Office. Βρίσκω ένα βίντεο στο YouTube, από το οποίο θέλω να κρατήσω μόνο τον ήχο. Κατεβάζω ένα βιντεάκι, το οποίο θέλω να παίζει στο κινητό μου. Έχω ένα έγγραφο κειμένου και θέλω να το μετατρέψω γρήγορα και εύκολα σε pdf, ώστε να μπορούν όλοι να το διαβάσουν στη μορφή που είχε, όταν το δημιούργησα...
Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις και ακόμα περισσότερερες, υπάρχει μια πολύ καλή, εύχρηστη και βολική λύση:
Στο www.online-convert.com μπορεί κανείς να κάνει ένα πλήθος μετατροπών ήχου, εικόνας, βίντεο, εγγράφων, συμπιεσμένων αρχείων και πολλών άλλων. Μερικά παραδείγματα: διαχωρισμός ήχου από βίντεο, μετατροπή στις δημοφιλέστερες μορφές, μετατροπή εγγράφων .docx σε .doc, μετατροπή σε .pdf, μετατροπή σε ebook και δυνατότητα επιμέρους ρυθμίσεων ή αλλαγών, αν απαιτούνται από τον χρήστη. Συνολικά ένα πολύ καλό εργαλείο που μπορεί να μας βγάλει από δύσκολη θέση πολλές φορές. 

"Δανείστηκα" την ανάρτηση από το ιστολόγιο του καλού συναδέλφου Γιώργου Ασημακόπουλου που επιμορφώνεται στο ΠΑΚΕ Πελοποννήσου. 

Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2011

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ακολουθώντας το παράδειγμα της καλής συναδέλφου Πολίνας Μοίρα αναρτώ την πρόταση μας για το Project στην Α΄ Λυκείου. Για να περπατάμε "μαζεί" όπως λέει ο άλλος  καλός συνάδελφος Διονύσης Μάνεσης, και να μοιραζόμαστε τις ιδέες μας και το κουράγιο μας. Κερδίζουμε πολλά ο ένας από τον άλλο. Για να παραμείνουμε ολόκληροι και με το κεφάλι ψηλά.

Τετάρτη 24 Αυγούστου 2011

"ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ, Ο ΙΣΠΑΝΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ"

19 Αυγούστου  1936
Ο Λόρκα βρήκε τραγικό θάνατο  δολοφονημένος από τους φαλαγγίτες του δικτάτορα Φράνκο

πορτρέτο του Λόρκα
πηγή αναπαραγωγής
"Σκότωσαν τον Λόρκα! [...] Ο Λόρκα στον αδελφοκτόνο πόλεμο σκοτώθηκε. Τον σκότωσαν. Θερίστηκε μια από τις μεγαλύτερες ποιητικές ελπίδες του καιρού μας".

Ο Νίκος Καζαντζάκης επισκέφθηκε το 1936 την Ισπανία ως ανταποκριτής της εφημερίδας Η Καθημερινή προκειμένου να ενημερώσει το αναγνωστικό κοινό για την πορεία του ισπανικού εμφύλιου πολέμου. Σύμφωνα με τον Καζαντζάκη,  όταν το Νοέμβριο του 1936 πληροφορείται στο Τολέδο, όπου βρισκόταν εκείνη τη στιγμή, το γεγονός της εκτέλεσης του Λόρκα, σπεύδει και συντάσσει ένα σχετικά εκτενές κείμενο για τη δολοφονία του ισπανού ποιητή με αναφορές στη ζωή και το έργο του, που θα δημοσιευθεί  στη Φιλολογική σελίδα της Καθημερινής, τη Δευτέρα, 11 Ιανουαρίου 1937.

"Είχα γνωρίσει τον Λόρκα  ένα βράδυ, σε μια σάλα του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης. Είχε οργανώσει ένα ερασιτεχνικό θίασο από φοιτητές και παρίστανε τη βραδειά κείνη ένα "Μυστήριο" του Καλδερόν. Νεώτατος, τσιγγάνικη ομορφιά, ανησυχία και δύναμη. Έλαμπε. Ωνειροπολούσε μιαν πνευματική αναγέννηση της πατρίδας του, σύμφωνα με τις παραδόσεις της ράτσας του. 
[...]
Είχε γεννηθεί στη Γρανάδα το 1898, σπούδασε νομικά, μα τα παράτησε και ρίχτηκε στη ζωγραφική, στη μουσική, στην ποίηση. 
[...] 
Λάτρευε τα λαϊκά τραγούδια, την τέχνη του λαού και την παράδοση. Ήξερε ένα απλούστατο πράγμα που τόσο συχνά ξεχνούν οι συντηρητικοί και οι επαναστάτες:
Για να προχωρήσει μια ράτσα πρέπει ν` ακολουθήση τον δρόμο τον εδικό της, που τον έχουν πια χαράξει χιλιάδες γενεές. Δηλ. ν` ακολουθήσει την παράδοση.
Μα ακολουθάει πιστά την παράδοση μονάχα όποιος την ξεπερνάει. Όποιος δημιουργεί νέα πραγματικότητα δηλ. νέα παράδοση.
Όλη η ποίηση του Λόρκα έχει τις ρίζες της στην ισπανική παράδοση και συνάμα φέρνει νέα, μοντέρνα στοιχεία και φόρμες τολμηρότατες."

Πηγή: Κωνσταντίνος Α. Δημάδης "Ο Νίκος Καζαντζάκης πληροφορεί το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα για την εκτέλεση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα", στον  τόμο: "Ευτυχισμός.  Τιμή στον Ερατοσθένη Γ. Καψωμένο", Ιωάννινα 2010. 
Στο άρθρο του Κωνσταντίνου Δημάδη αναδημοσιεύεται από την Καθημερινή το κείμενο του Καζαντζάκη στο σύνολό του με "τρία τραγούδια του για μνημόσυνο" μεταφρασμένα από τον Καζαντζάκη. Πρώτη δημοσίευσή τους είχε γίνει στο περιοδικό Κύκλος το 1933.

ΑΝΕΜΟΔΟΥΡΑ  (Veleta)
(Ο Λόρκα έγραψε το ποίημα το 1920 στη Γρανάδα)

Άνεμε του νότου!
Λιοψημένε, φλεγόμενε,
φτάνεις απάνω στη σάρκα μου
φέρνοντάς μου σπόρους,
αστραφτερές ματιές,
μυροβολώντας πορτοκαλάνθι!

Χωρίς κανέναν άνεμο,
έχετε το νου σας!
γύρνα, καρδιά μου!

Άνεμε του βορρά,
άσπρη αρκούδα των ανέμων!
Φτάνεις απάνω στη σάρκα μου
και τρέμει απάνω σου
το βόρειο σέλας.
Και φοράς κάπα από φαντάσματα
καπετανέων.
Και γελάς με κραυγές
του Ντάντε!

Χωρίς κανέναν άνεμο,
έχετε το νου σας!
γύρνα, καρδιά μου!

Τα πράματα που φεύγουν δεν γυρνούν πια ποτέ
όλος ο κόσμος το ξέρει.
κι` ανάμεσα στη λαγαρήν ανεμοσύναξη
περιτό να παραπονάσαι!


Τον Ιούλιο του 1937 ο Στρατής Τσίρκας συμμετέχει στο Β΄ Διεθνές Συνέδριο των Συγγραφέων για την Υπεράσπιση της Κουλτούρας εναντίον του Φασισμού, στο Παρίσι και γράφει με τον Λάνγκτον Χιούς τον "Όρκο" των ποιητών στον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα:

Στ’ όνομά σου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα,
που σκοτώθηκες στην Ισπανία για τη λευτεριά
του ζωντανού λόγου,
Εμείς, ποιητές απ’ όλες τις χώρες του κόσμου,
μιλώντας και γράφοντας στις διάφορες και ποικίλες
γλώσσες μας
παίρνουμε εδώ τον όρκο τον κοινό,
τ’ όνομά σου να μην ξεχαστεί ποτές πάνω στη γης,
κι όσο υπάρχει τυραννία και καταπίεση,
στ’ όνομά σου
να τις πολεμούμε
όχι μονάχα με το λόγο
μα και με τη ζωή μας.
 
Ο «Όρκος» προωθείται με τη βοήθεια του Αραγκόν στο Συνέδριο και υπογράφεται από 40 συγγραφείς που εκπροσωπούν 26 χώρες.

Ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος, είκοσι περίπου χρόνια µετά τη δολοφονία του Λόρκα, γράφει το ποίημα:

Nέα περί του θανάτου του Iσπανού ποιητού
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στις 19 Aυγούστου του 1936 
μέσα στο χαντάκι του Kαμίνο Nτε Λα Φουέντε 

  ...una accion vil y disgraciado.

η τέχνη κι’ η ποίηση δεν μας βοηθούν να ζήσουμε:
η τέχνη και η ποίησις μας βοηθούνε
να πεθάνουμε

περιφρόνησις απόλυτη
αρμόζει
σ’ όλους αυτούς τους θόρυβους
τις έρευνες
τα σχόλια επί σχολίων
που κάθε τόσο ξεφουρνίζουν
αργόσχολοι και ματαιόδοξοι γραφιάδες
γύρω από τις μυστηριώδικες κι’ αισχρές συνθήκες
της εκτελέσεως του κακορρίζικου του Λόρκα
υπό των φασιστών

μα επί τέλους! πια ο καθείς γνωρίζει
πως
από καιρό τώρα
― και προ παντός στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα ―
είθισται
να δολοφονούν
τους ποιητάς 


Ποιήματα για τον Λόρκα στο ιστολόγιο "Ποίημα για σένα".