Μανόλης Αναγνωστάκης, Νίκος Εγγονόπουλος: Μια ποιητική "συνομιλία"

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης υπήρξε κορυφαίος ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, που υπηρέτησε έντιμα και στοχαστικά την ποίηση και το κριτικό δoκίμιο. Η ποίησή του είναι μια ποίηση βιωματική αλλά και μια απεγνωσμένη κραυγή διαμαρτυρίας.
"Οι τραγικές εμπειρίες του ποιητή από τον πόλεμο του `40 και τον εμφύλιο, ριζώθηκαν καλά μες στο μυαλό του και οι εκτελέσεις που τις βιώνει σαν να ήταν εκείνος το πρόσωπο του μελλοθανάτου,

Εδώ Κάτω από την καρδιά μου Καρφώθηκαν οι σφαίρες οι πρωινές

αλλά και ο πόνος για τον άδικο χαμό και η αγανάκτηση για τους κάθε λογής τυμβωρύχους καιροσκόπους και τιμητές, αποτυπώνεται με τα ζωηρότερα χρώματα στο έργο του, που δεν έχει στομφώδεις εκφράσεις και σχήματα, αλλά αντίθετα περνά τα μηνύματά του στον αναγνώστη μ` ένα ζεστό διάλογο, διάλογο απλό, που

αναστατώνει τις στέρεες παρατάξεις

και τα όποια στυλιζαρισμένα σχήματα και χρώματα κι αναζητά τον άνθρωπο, στο δίχτυ του μικρού παραθυριού και στου πρωινού χαρούμενου ήλιου την παρέλαση!"
(περιοδικό Ελί-τροχος, τχ. 7, Δημήτρης Καραμβάλης, Θέσεις για την ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη, σελ. 86).

Η ζωή και το έργο του Μ. Αναγνωστάκη. (O χάρτης έγινε με το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης CmapTools).

Στο ποίημα του Μ. Αναγνωστάκη "Στον Νίκο Ε... 1949" παραθέτονται μερικά από τα βασικά μοτίβα της ποίησης της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.

"Φίλοι που φεύγουν". Τραγούδι από τον κύκλο Τραγουδιών του Μιχάλη Γρηγορίου "Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ…", σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη.

"Στον Νίκο Ε... 1949"

Φίλοι
Που φεύγουν
Που χάνονται μια μέρα
Φωνές
Τη νύχτα
Μακρινές φωνές
Μάνας τρελής στους έρημους δρόμους
Κλάμα παιδιού χωρίς απάντηση
Ερείπια
Σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες.

Εφιάλτες
Στα σιδερένια κρεβάτια
Όταν το φως λιγοστεύει
Τα ξημερώματα.

( Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά;).

Ο Κώστας Μπαλάσκας, σε κείμενό του στο περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ (Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2005), αναφέρει:

"Για το ποίημα αυτό φαίνεται πως είμαι υπεύθυνος (όπως μου είπε κάποτε ο πλέον αρμόδιος Αλέκος Αργυρίου) για τη σύνδεσή του με το ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου "Ποίηση 1948", θεωρώντας το ποίημα του Αναγνωστάκη ως "απάντηση" σ` αυτό, ενώ δεν είναι. Και αν δεν πρόκειται για τον Νίκο Εγγονόπουλο, όμως η ποιητική "συνομιλία" είναι ασφαλώς έγκυρη και έκτοτε τα δύο αυτά ποιήματα διαβάζονται συγκριτικά ως προς το ρόλο του ποιητή και της ποίησης σε μια τραγική εποχή: σπαραγμός και αφασία ή μαρτυρία και διαμαρτυρία; Η θέση του Αναγνωστάκη είναι σαφής: σε δύσκολους καιρούς να μιλάμε για τους δύσκολους καιρούς".

Για "ποιητική συνομιλία" κάνει λόγο και ο Νικήτας Παρίσης σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ελί-τροχος, τχ. 7. Το ανεβάζω στο blog σε ψηφιακή μορφή για να είναι στη διάθεση όλων μας.

Enlarge this document in a new window
Digital Publishing with YUDU