το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2008

Η Κόμη της Βερενίκης

Η μαγεία του νυχτερινού ουρανού ποτέ δεν έπαψε να γοητεύει τους κατοίκους της γης. Για να εξηγήσουν την ύπαρξη των ουράνιων σωμάτων, οι άνθρωποι δημιούργησαν κάθε λογής μύθους - θρύλους και παραδόσεις για έρωτες και μίση, για ανδραγαθήματα και μικροψυχίες.
Ο Καβάφης στο ποίημά του "Καισαρίων" κάνει αναφορά στις Βερενίκες.

όλες η Βερενίκες κ` η Κλεοπάτρες θαυμαστές

Ποια ήταν, όμως, η Βερενίκη; Η Βερενίκη ήταν βασίλισσα, σύζυγος του Πτολεμαίου Γ΄ του Ευεργέτη, ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο της Αιγύπτου το 246 π.Χ. και ήταν ακόμη νεόνυμφη όταν, ένα χρόνο μετά, εκείνος έφυγε για να πολεμήσει κατά της Συρίας. Πέφτοντας σε κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της απουσίας του, υποσχέθηκε στη θεά Αφροδίτη ότι, αν ο βασιλιάς επέστρεφε σώος θα της αφιέρωνε την πλεξίδα της. Η Βερενίκη σύντομα πραγματοποίησε την υπόσχεσή της, αλλά μετά συνέβη το κακό: η πλεξίδα εξαφανίστηκε από το ναό. Το παλάτι επιστράτευσε τα μέσα των αλεξανδρινών τεχνών και επιστημών και ευτυχώς ο Κόνων, ο αστρονόμος της Αυλής, ανακάλυψε γρήγορα τα μαλλιά στον ουρανό, ως αστερισμό αμυδρών άστρων ανάμεσα στον Αρκτούρο και τον Λέοντα. Ο Καλλίμαχος, ο ποιητής των ανακτόρων, συνέθεσε αμέσως ελεγεία στην οποία ο κλεμμένος βόστρυχος, μολονότι εκτιμούσε την ουράνια τιμή, δηλώνει ότι θα προτιμούσε να μείνει στο κεφάλι της Βερενίκης για να απολαμβάνει:

το μύρο στα μαλλιά μιας παντρεμένης δέσποινας

Ψάχνοντας λοιπόν στην ψηφιακή συλλογή "Κοσμόπολις" βρήκα αυτό το ποίημα του Καλλίμαχου "που είναι τα νοσταλγικά λόγια της πλεξίδας από τον ουρανό", στο περιοδικό "Νέα Ζωή", στο τεύχος Μάρτη-Απρίλη 1927. Είναι καταπληκτικό να έχεις στη διάθεση σου αρχειακό υλικό τόσο παλιό!

Στο φως του Λιονταριού και της Παρθένας,

που λάμπουν πλάι στην Καλλιστώ την κόρη,

είμαι κι εγώ και προς τη δύση γέρνω

σαν οδηγός του αργόσυρτου Βοώτη

που χάνεται στερνός στα ωκεάνια βάθη.

Οι θεοί τη νύχτα με πατούν, με κρύβουν,

μα σαν χαράζει στην Τηθύα γυρίζω.

Τόσο ο μύθος όσο και οι Τέχνες έχουν από τα πολύ παλιά χρόνια εξιδανικεύσει τα μαλλιά, που θεωρούνται ένα από τα πιο αισθησιακά μέρη του ανθρώπινου σώματος. Το παραπάνω έργο "Η ΠΛΕΞΟΥΔΑ" είναι του Renoir.

Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2008

Ενέργεια: let's save it!

Στο EUTube, το διαδικτυακό κανάλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο YouTube, δημοσιεύτηκε ένα πολύ χαριτωμένο βίντεο κινουμένων σχεδίων σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας.



Το πρώτο video που είχε προβληθεί από την EUtube ήταν ένα cartoon 40 δευτερολέπτων με τίτλο "Everyone Can Save The Planet".

Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2008

ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΕΝΟΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ


Η Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, στο Μέτσοβο, γιορτάζει φέτος τα εικοστά γενέθλιά της, τα οποία συμπίπτουν με τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση του ιδρυτή της, Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα.
Ο Ε. Αβέρωφ-Τοσίτσας ίδρυσε το κοινωφελές Ίδρυμα Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, στο οποίο δώρισε τη σημαντικότατη συλλογή διακοσίων περίπου έργων ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και 20ου αιώνα. Μαζί με τα έργα μεταβίβασε στο Ίδρυμα και το τριώροφο κτήριο της Πινακοθήκης που κτίστηκε ειδικά για να στεγάσει τη συλλογή του.
Η Πινακοθήκη εγκαινιάστηκε από τον ίδιο στις 27 Αυγούστου 1988. Από τότε μέχρι σήμερα τα έργα της μόνιμης συλλογής έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί σε αριθμό.
Η έκθεση "ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΕΝΟΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ", "συνδυάζει το στοιχείο της γιορτής, της μουσειολογικής πρόκλησης, του εικαστικού ενδιαφέροντος και της ζωντανής καλλιτεχνικής δημιουργίας". Καλλιτέχνες δημιούργησαν πρωτότυπα έργα τέχνης με θέμα την ίδια την Πινακοθήκη.
Βασικές νοηματικές ενότητες: Συμπόσια, Δωρητές Έργων Τέχνης, Χορηγοί, Η Πινακοθήκη και ο Τύπος κ.ά.

Ο Χάρτης, 2008
Σε ένα λαβύρινθο πληροφοριών και χρωμάτων, Ο Μανώλης Ζαχαριουδάκης επινόησε έναν χάρτη των νοηματικών ενοτήτων της έκθεσης.

Ο Τύπος. Γραφή και ανάγνωση, 2008
Δύο αλληλοσυμπληρωματικά έργα του Τάκη Στεφάνου, που διερευνούν το ρόλο του Τύπου και την εικόνα που προβάλλεται μέσα από αυτόν για το έργο της Πινακοθήκης και του Ιδρυτή της.

"3.000.000 δένδρα"

Ο Μιχάλης Μανουσάκης, σε μια βαθύτερη συνομιλία με τον άνθρωπο Αβέρωφ, διερευνά τη σχέση του με τη φύση και με τον τόπο καταγωγής του. Ο τίτλος του έργου "3.000.000 δένδρα" παραπέμπει άμεσα στις αναδασώσεις που έγιναν στο Μέτσοβο με πρωτοβουλία του Αβέρωφ, την περίοδο 1956-1965. Η ένταξη προσωπικών αντικειμένων του ίδιου -το τσαρούχι του, η φωτογραφία του γάμου του, οι φωτογραφίες των γυμνών πλαγιών πριν φυτευτούν, το απόσπασμα από το μυθιστόρημά του "Η φωνή της Γης"- και το πάντρεμα όλων αυτών με εικόνες ερωτικής έντασης και καταπράσινα δέντρα και κλαδιά , παραπέμπουν στο πάντρεμα του Αβέρωφ με τη φύση, μια φύση που μεγαλουργεί και μεγαλώνει. Αυτό είναι και το κεντρικό μοτίβο του καλλιτέχνη:
Το ερωτικό παιχνίδι του ανθρώπου με τη φύση, μια πάλη επιβίωσης, υπερίσχυσης και προσφοράς.

Μη ρυπαίνεις, να ομορφαίνεις...


Περιβαλλοντική προστασία και εικαστική δημιουργία. Εγκατάσταση από πλαστικά απορρίμματα στην πλαγιά του λόφου, απέναντι από την είσοδο της Πινακοθήκης.

Είναι υπέροχο να υπάρχει σ` ένα μακρινό και πολύ ορεινό χωριό ένα τέτοιο δείγμα πολιτισμού. "...συνέχεια, δέσιμο με τις ρίζες, ιδέες αγάπης και πίστης - αυτά είναι η δύναμη της ζωής."

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Ιανουαρίου 2009

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2008

Αλ. Παπαδιαμάντης: " Όνειρο στο κύμα"

Το "Όνειρο στο κύμα" αποτελεί ένα ειδυλλιακό, ηθογραφικό διήγημα που κατατάσσεται στα "αυτοβιογραφικά" διηγήματα του Παπαδιαμάντη. Σ` αυτήν την κατηγορία διηγημάτων ανήκουν όσα σχετίζονται με τις μνήμες από την εφηβική του ηλικία. Το θέμα του είναι η αντιπαράθεση της ευτυχισμένης εφηβείας στη φθορά της ωριμότητας.

Εικόνα του Γιώργου Κόρδη για το βιβλίο

του Α. Παπαδιαμάντη

«Διηγήματα της Αγάπης»

Στο διήγημα αυτό ο Παπαδιαμάντης δημιουργεί τον τύπο του εξομολογούμενου αφηγητή που αποφασίζει να καταγράψει το μετασχηματισμό του από "βοσκού εις τα όρη" σε δικηγόρο "με δίπλωμα προλύτου" [...], που αντιστοιχεί με το πέρασμα από το βουνό στην Αθήνα, από την εφηβεία στην ωριμότητα, από την παραδεισιακή ελευθερία στην όλο μέριμνες δουλεία αυτού του κόσμου (με έμφαση στο κοινωνικό στοιχείο).
Το Όνειρο στο κύμα συνδέεται και με την ποιμενική λογοτεχνία, η οποία πηγάζει από την επιθυμία του ανθρώπου να αποκαταστήσει τη σχέση του με τη φύση, ζώντας μακριά από τον πολιτισμό και απολαμβάνοντας τον έρωτα. Έτσι, αυτό το είδος υμνεί την ελευθερία του φυσικού ανθρώπου, την αυτάρκεια και την απλότητά του. Ενώ όμως η προοπτική της παρουσίασης είναι ειδυλλιακή, το περιεχόμενο του διηγήματος είναι ρεαλιστικό, αφού αφηγείται μια ιστορία αληθοφανή, εκφράζοντας τη σύγχρονη της εποχής του Παπαδιαμάντη αντίληψη για την ηθογραφία.
Σε ένα ορεινό επαρχιακό σχολείο της Ηπείρου, με τις 6 μαθήτριες της θεωρητικής κατεύθυνσης, ξεφεύγουμε για λίγο από το κυνηγητό της ύλης και με φαντασία και όνειρο δημιουργούμε συνθέσεις για κολάζ, με τα οποία διακοσμούμε την τάξη. Τα υλικά μας; Ένας υπολογιστής, το σχολικό βιβλίο αλλά και το διαδίκτυο, που προσφέρει εξαιρετικά δείγματα δουλειάς συναδέλφων στο συγκεκριμένο μάθημα. Ξεχωρίσαμε το ιστολόγιο Λογοτεχνία Κατεύθυνσης απ΄ όπου "κλέψαμε" αρκετά περιουσιακά του στοιχεία.

Ο νεαρός βοσκός είναι ευτυχισμένος (κατάσταση ισορροπίας). Η εμφάνιση της Μοσχούλας και της ομώνυμης κατσίκας προοιωνίζεται μια κατάσταση ανατροπής. Για να κατοχυρωθεί η ισορροπία πρέπει ο βοσκός να διαλέξει μια από τις δύο. Η επιλογή γίνεται αρχικά προς την πλευρά της κατσίκας (επιστροφή στην αρχική κατάσταση), αλλά τελικά ευνοεί την κοπέλα, πράγμα που οδηγεί σε μια κατάσταση μεταμφιεσμένης ισορροπίας, ουσιαστικά ανισορροπίας. Περαιτέρω το δίλημμα -παραμονή σε μοναστήρι ή απόκτηση γνώσης- λύνεται υπέρ του δεύτερου σκέλους, πράγμα που οδηγεί στην τελεσίδικη δυστυχία του ήρωα αφηγητή.


Η επικινδυνότητα των βράχων, το νυμφοστόλιστο θαλάσσιο άντρο με άσπρα κρυσταλλοειδή κοχύλια απ` όπου άρχιζε το μονοπάτι που οδηγούσε στην ακρογιαλιά, η παρουσία της σελήνης, ο ίσκιος πάνω στους βράχους, μια βάρκα που πλέει αργά, αποτελούν, εκτός των άλλων, στοιχεία που προσδίδουν ποιητική λειτουργία στο διήγημα.


















Η πηγή της ευτυχίας του νεαρού βοσκόπουλου ήταν η επικοινωνία με τη φύση, ο καθαρός αέρας και η θάλασσα, η άνεση κινήσεων. Η ζωή κοντά στους πνευματικούς του πατέρες-μοναχούς και το θεό. Στο τέλος αναφωνεί.

"Ω! ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρη!...

Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2008

Για τα κλεμμένα του Μάτσου Πίτσου από το Γέιλ










Μάτσου Πίτσου (αρχαίο βουνό)











Εναντίον του αμερικανικού πανεπιστημίου του Γέιλ θα κινηθεί η κυβέρνηση του Περού, καθώς δεν υλοποιήθηκε η συμφωνία για την επιστροφή στο Περού, 5.000 αρχαίων αντικειμένων από το Μάτσου Πίτσου
, από τα τουλάχιστον 45.000 αντικείμενα που παρανόμως έχει το μουσείο του πανεπιστημίου!
Η ιστορία ξεκίνησε το 1911, όταν ο Αμερικανός αρχαιολόγος Χίραμ Μπίνγκαμ (σ.σ.. θεωρείται το «πρωτότυπο» του χολιγουντιανού «Ιντιάνα Τζόουνς») βρέθηκε στην αρχαία πρωτεύουσα των Ινκας. Θρυλείται ότι το δρόμο για την αρχαία πόλη τού υπέδειξε ένα αγόρι έναντι ...30 σεντ. Στην πραγματικότητα, η πόλη κατοικούνταν ακόμη, όταν την ...«ανακάλυψε» ο Μπίνγκαμ.

Κατά το ρωσικό πρακτορείο «Lenta.ru», ακολούθησαν κάμποσες αμερικανικές αρχαιολογικές «αποστολές» και ό,τι έβρισκαν μεταφερόταν στο μουσείο του Γέιλ. Σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με τους περουβιάνικους νόμους της εποχής, ό,τι έβρισκε ο καθένας ...του ανήκε, καθώς το Μάτσου Πίτσου δεν είχε χαρακτηριστεί ως μνημείο (σ.σ.. στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ καταχωρήθηκε το 1983). Η μόνη «δέσμευση» που συμφωνήθηκε μεταξύ του Μπίνγκαμ και του Περού, ήταν να επιστραφούν στο Περού, μετά την έρευνα που θα γίνονταν σε αυτά, μόνο όσα αντικείμενα ήταν ιδιαίτερης σημασίας, ή «διπλά».

Ωστόσο, όταν το 1914 ο Μπίνγκαμ επέστρεψε, ο νόμος στο Περού είχε αλλάξει και πλέον, όποιος έβρισκε αρχαία αντικείμενα, μπορούσε να τα πάρει μόνο για μικρό χρονικό διάστημα. Πολλά από αυτά (κεραμικά, χρυσά κοσμήματα κ.ά.) όντως επέστρεψαν μετά τη λήξη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου. Ομως, η πλούσια «συλλογή» της πρώτης αποστολής παρέμεινε στο Γέιλ.

Το 2000, η κυβέρνηση του Περού απαίτησε να επιστραφεί αυτή η συλλογή, σκοπεύοντας να εκθέσει το σύνολο των ευρημάτων σε μουσείο που θα κατασκεύαζε στην πόλη Κούσκο, κοντά στο Μάτσου Πίτσου. Το μουσείο προβλέπεται να εγκαινιαστεί το 2011, 100 χρόνια μετά την «ανακάλυψη» του Μάτσου Πίτσου. Το Γέιλ προτίθεται να επιστρέψει μόνον 5.000 αντικείμενα και να διοργανώνει περιοδικές εκθέσεις στο νέο μουσείο με τα υπόλοιπα. Το Περού, όμως, δε συμφώνησε, καθώς το Γέιλ κατακρατεί περίπου 45.000 αρχαία έργα τέχνης των Ινκας, κι έτσι αποφάσισε να κινηθεί δικαστικά. Αλλωστε, οι Αμερικανοί είχαν ήδη στο παρελθόν προσπαθήσει να «τυλίξουν» τους Περουβιανούς, όπως στην περίπτωση της συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ - Περού (1981), περί επιστροφής αντικειμένων του Περού που θα εντοπίζονταν στις ΗΠΑ. Επειδή, όμως, αυτό έγινε πολύ αργότερα από τις πρώτες αρχαιολογικές αποστολές, η συλλογή Μπίνγκαμ δεν εμπίπτει στην παράνομη μεταφορά αρχαιοτήτων...

Πηγή: ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ


Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2008

Γκρεκάνικα παραμύθια


"Τα παραμύθια δεν φτιάχτηκαν για να αποκοιμίζουν τα παιδιά,
αλλά για να ξυπνούν τους μεγάλους"

Ταραντέλα, παραδοσιακός χορός της νότιας Ιταλίας

Χθες έγραφα για τραγούδια της ελληνόφωνης Ιταλίας και σήμερα, τι σύμπτωση, διαβάζω στην Καθημερινή άρθρο της Τιτίκας Δημηρούλια για το βιβλίο του Δημήτρη Προύσαλη "Ελληνόφωνα παραμύθια από την Κάτω Ιταλία", εκδ. Απόπειρα.
Κάποια από τα παραμύθια της συλλογής, όπως μας πληροφορεί η κατατοπιστική εισαγωγή του Δ. Προύσαλη, διδάσκονται στα ιταλικά σχολεία.

... Κάθε έκδοση παραμυθιών, που και αυτές πολλαπλασιάζονται (η σειρά των εκδόσεων «Απόπειρα» είναι ενδεικτική), επαναδιατυπώνει τα ερωτήματα περί της λειτουργίας του συμβολισμού και του στερεότυπου στο παραμύθι, περί της ουτοπίας την οποία με τον τρόπο του εκφράζει, περί του εθνικού και του πολυπολιτισμικού, της ενιαίας δομής της λαϊκής σκέψης κ.τ.λ. Η παρούσα όμως έκδοση, των ελληνόφωνων παραμυθιών της Κάτω Ιταλίας, που καταγράφει σπάνιο αφηγηματικό υλικό σε δύο ελληνόφωνες διαλέκτους, την γκρεκάνικη της Καλαβρίας και την γκρίκο της Απουλήιας, δύο περιοχές με διαμετρικά αντίθετα χαρακτηριστικά, παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
... τα παραμύθια αυτά, που τόσα κοινά παρουσιάζουν με τα παραμύθια του ελληνικού μητροπολιτικού χώρου (όπως άλλωστε μοιάζουν και όλα τα παραμύθια όλων των εποχών και των τόπων μεταξύ τους, τουλάχιστον σε επίπεδο αφηγηματικών μοτίβων), ξαφνιάζουν με τη ζωντάνια και την ποικιλομορφία τους, αλλά και το έντονο στοιχείο κοινωνικής κριτικής τους – που διαφαίνεται και στο κράμα απελπισίας και καρτερίας με το οποίο τελειώνουν πολλά από αυτά: «και ο φτωχός έμεινε πλούσιος, κι εγώ είμαι εδώ, πεθαμένος από την πείνα και το κρύο», «κι εμείς εμείναμε εδώ με άδειες τις κοιλιές», «κι εμείς εμείναμε εδώ χωρίς τίποτε».
...Ρεαλιστικά και μαγικά, τα παραμύθια της συλλογής παρουσιάζουν τη διαρκή πάλη του Καλού με το Κακό, υπό ποικίλες οπτικές γωνίες, συχνά ιδιαιτέρως πνευματώδεις.

... Όλα τα παραμύθια πάντως διαβάζονται και με τη μουσική υπόκρουση των Encardia, του νεανικού αυτού μουσικού συγκροτήματος που από το 2004 μας συστήνει τις μουσικές της Κάτω Ιταλίας με τους πολύ καλούς δίσκους και τις συναυλίες του.

Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2008

ENCARDIA

Υπάρχει ένα ελληνικό συγκρότημα με το όνομα Encardia και με μοναδικό ρεπερτόριο από τραγούδια της ελληνόφωνης Ιταλίας. Ιδρύθηκε το 2004 και εμπνέεται, μελετά και παίζει μουσική και τραγούδια από τις περιοχές του Ιταλικού νότου και της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου.

Από τα ξεχασμένα χωριά της Καλαβρίας μέχρι τις έφορες πεδιάδες της Grecia Salentina και από τα παράλια της Σικελίας μέχρι τα σοκκάκια της Νάπολης, οι encardia ταξιδεύουν αναζητώντας ρίζες παράξενες ενός πολιτισμού που εκφράζεται ιδιαίτερα μέσα από διαλέκτους τοπικές, ελληνικές και μη, με τραγούδια και ταραντέλες που ακούγονται από τη μία άκρη ως την άλλη.

Ο ιστοχώρος των Encardia. Μπαίνοντας σ` αυτόν ακούμε ένα μελωδικότατο τραγούδι!
Έχουν εκδόσει δυο δίσκους (agapi mou fidela και το παραμύθι της ταραντούλας) και απέσπασαν τις καλύτερες κριτικές.
Από το παραμύθι της ταραντούλας ακούμε το τραγούδι Θάλασσα καρδιά μου

I. Ttàlassa cardia

Tosso tori ti ttàlassa, cardia,
na ssicchefsi c' en echi pleo nnerò
na latrefsu' na camu' calaria
c'ecessu na 'rti a ccampo danatò,
c'e pesammeni na 'rtu' 's tin aia,
ce us carceratu es libertan alò,
ce tosso pu ola tua ta 'chi domena
evò se bbanduneo ma mali pena.


I. Θάλασσα καρδιά μου

Αν έβλεπες τη θάλασσα καρδιά μου
να' ν' άδεια να μην έχει πια νερό,
χωράφι καρπερό που όταν οργώνουν
θα του μαζεύουν πλούσια τον καρπό,
αν γύριζαν ξανά οι αποθαμένοι
κι όλοι οι σκλάβοι έβλεπαν το φως,
αν τα είχες όλα τούτα ιδωμένα
εγώ με θλίψη θ' άφηνα εσένα...

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2008

Οι μεγάλοι στρατηλάτες στην Καθημερινή της Κυριακής


Συντροφιά με τους «Μεγάλους Στρατηλάτες» και την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ θα περνούν οι Κυριακές του χειμώνα. Έξι μοναδικά DVD, διάρκειας μιας ώρας το καθένα, αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές του χαρακτήρα και της δράσης τους. Ισχυρές προσωπικότητες που κατάφεραν να κερδίσουν μια θέση στο πάνθεον των ηρώων, πάντα έτοιμοι να δώσουν τη ζωή τους γι' αυτά που πίστευαν - πότε για το χρυσάφι και πότε για το Θεό, άλλοτε για τη δύναμη και τη δόξα κι άλλοτε για κάποιο άπιαστο ιδανικό. Από τον ρωμαλέο Σπάρτακο έως τη θρασύτατη στρατιωτική ιδιοφυία του Ναπολέοντα, οι «Μεγάλοι Στρατηλάτες», με τη βοήθεια της ιστορικής ακρίβειας, των θεαματικών γραφικών εφέ και της μοναδικής σκηνοθεσίας, αναβιώνουν στις οθόνες σας ιστορικές εποχές και σας καθηλώνουν με το πλούσιο θέαμα και την άφθονη δράση! Περισσότερα...
Δείτε το trailer εδώ.

Αυτή την Κυριακή: Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος.

Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2008

Tο Φεγγάρι της Γης και η Σελήνη των ποιητών


"Το ηλεκτρονικό περιοδικό για την ποίηση Poeticanet ενδιαφέρεται για τη σχέση της ποίησης με τη Σελήνη αλλά και τι καινούργιο μπορεί να προσκομίσει στο θέμα η σημερινή ποίηση. Επιθυμεί το θέμα να αναδειχθεί μέσα από την καινούργια αντίληψη που ή άλλως έχει ο άνθρωπος για τη Σελήνη, αλλά και για την από πάντα του συναισθηματική σχέση".
Στο τεύχος 7 (Μάϊος 2008) θα βρείτε ανθολόγιο με θέμα: "Tο Φεγγάρι της Γης και η Σελήνη των ποιητών".

Οι αρχαίοι λαοί προσέδιδαν ξεχωριστή σημασία στις φάσεις της Σελήνης, τις οποίες συνέδεαν με καλούς ή κακούς οιωνούς. Φαντάζονταν την κίνησή της σαν ιππασία στο στερέωμα πάνω σε ταύρο, άλογο ή ελάφι κι ο Ομηρικός ύμνος την περιέγραφε να λούζεται στα νερά του Ωκεανού, προτού ανέβει στο άρμα της. Αμέτρητοι φυσικά είναι οι μύθοι και οι προσωποποιήσεις της, από τους Αιγύπτιους και τους Μάγια που τη θεωρούσαν θεά της γονιμότητας μέχρι τα μεσαιωνικά χρόνια ή και αργότερα, όπου σχετιζόταν με τη μαγεία και τον αποκρυφισμό. Η πίστη στην επίδρασή της για ό,τι συμβαίνει πάνω στη γη ήταν από τις πρώτες δοξασίες του σκεπτόμενου ανθρώπου. Μα το ερώτημα ανέκαθεν ήταν τι μπορεί να συμβαίνει πάνω στη Σελήνη, και ιδίως στην αθέατη μεριά της...

Στα περιεχόμενά του poeticanet, τα οποία ανανεώνονται κάθε τέσσερις μήνες, περιλαμβάνονται: ανθολόγια ποιημάτων, αφιερώματα σε ποιητές, βιντεοσκοπήσεις απαγγελιών και συνεντεύξεων, δοκίμια αναφερόμενα στoν ποιητικό λόγο, παρουσιάσεις ποιητικών συλλογών, βιβλιοκριτική σχετική με την εκδοτική επικαιρότητα, ηλεκτρονική ποίηση, καθώς και ειδήσεις για εκδηλώσεις και άλλα γεγονότα του ποιητικού χώρου. Περιλαμβάνονται επίσης χρήσιμοι σύνδεσμοι με βιβλιοθήκες, εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά, εκδοτικούς οίκους, λογοτεχνικά σωματεία και ιδρύματα.

Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2008

Βιβλιοblogoπαίχνιδο

Η φίλη μου elenaelll, με προσκάλεσε στο βιβλιοblogοπαίχνιδο, που παίζεται ως εξής:
1. Πιάνουμε το βιβλίο που βρίσκεται πιο κοντά μας αυτή τη στιγμή.
2. Το ανοίγουμε στη σελίδα 123 (αν είναι μικρό, παίρνουμε το επόμενο κοντύτερα σε μας, που να έχει τουλάχιστον 123 σελίδες).
3. Βρίσκουμε την πέμπτη πρόταση.
4. Αντιγράφουμε τις επόμενες τρεις, δηλαδή την έκτη, έβδομη και όγδοη πρόταση και
5. Βρίσκουμε άλλους πέντε να τους πασάρουμε το παιχνίδι.


Πιάνω λοιπόν τα κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β΄ Γυμνασίου, που έχω δίπλα μου και αντιγράφω.

Τρώω μέσα από ένα μπολ, και μου το γεμίζει συνέχεια απ` το τσουκάλι. Χρησιμοποιεί δυο μακριά ξυλαράκια για σερβίρισμα, σκαλισμένα και λακαρισμένα, πολυτελή. Τα δικά μου, πρόχειρα, θα πεταχτούνε μετά τη χρήση. Κάθε τόσο με σερβίρει σάκι, το γιαπωνέζικο ρακί που το ζεσταίνουνε για να το πιουν.

Σειρά μου
να το πασάρω στην Άννα, τη Σοφία, το Διονύση, τον Κώστα και το Σωτήρη.

Έργα τέχνης από τη συλλογή της Βουλής των Ελλήνων

Η Βουλή των Ελλήνων έχει δημιουργήσει μια δική της, καταπληκτική συλλογή έργων τέχνης, που το ιστορικό τους υπόβαθρο εκτείνεται από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Απ` αυτή τη συλλογή και σαν συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης προέρχεται ο παρακάτω πίνακας του Νίκου Χατζηκυριάκου - Γκίκα.

Η πανσέληνος/Νυχτερινό Τοπίο, 1957,
Λάδι σε Μουσαμά, 100x64 εκ.


Κι ένας ακόμη πίνακας της συλλογής

Ιωάννινα, Λάδι σε Μουσαμά, 31x43 εκ.
Νικόλαος Οθωναίος (1877/1880-1950)

Και επί τη ευκαιρία, η Βουλή των Ελλήνων παρουσιάζει, σε ηλεκτρονική μορφή, την εικοσάτομη σειρά των Αρχείων της Ελληνικής Παλιγγενεσίας. "Η σειρά αφορά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821: στον αντίκτυπό της στην Ευρώπη και στον αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων για την αποτίναξη του ξένου ζυγού, την εισαγωγή φιλελεύθερων πολιτικών θεσμών, την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του πολίτη και τη δημιουργία σύγχρονου ανεξάρτητου, ευνομούμενου και ισχυρού κράτους".

Επίσης, Η Βουλή για τα παιδιά περιέχει χρήσιμες πληροφορίες για τη Βουλή και τους χώρους της, το πολίτευμά μας, για επισκέψεις σχολείων αλλά και ψυχαγωγικά παιχνίδια.

Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2008

Πορτρέτα του ουρανού

Η Σελήνη, σέλας του νυκτερινού ουρανού και νυκτός άγαλμα

Πανσέληνος στον Πάρνωνα


H ημισέληνος βρέθηκε ανάμεσα στον Δία (πάνω αριστερά) και στην Αφροδίτη (κάτω δεξιά) νωρίς το σούρουπο στις 2 Νοεμβρίου
Απο την Μικρή Πρέσπα, Φλώρινα. Του Αντώνη Παντελίδη


Το λιμάνι της Σκιάθου


Από πάντα η Σελήνη είχε το προνόμιο να σαγηνεύει τη ματιά και να ελκύει την ιδιαίτερη προσοχή των θνητών. Πόσες σκέψεις δεν γεννήθηκαν στην παρουσία του χλομού, μα φωτεινού της δίσκου; Σφαίρα μυστηρίου και μοναξιάς που περιίπταται πάνω από τις βουβές μας νύχτες, αυτός ο ουράνιος φωστήρας είναι συνάμα θλιβερός και υπέροχος μέσα στην παγερή του αγνότητα, και οι καθάριες ακτίνες του προκαλούν μια ρέμβη γεμάτη γοητεία και μελαγχολία.
Camille Flammarion, Astronomy for Amateurs, 1903

Από το βιβλίο "ΣΕΛΗΝΗ, οδηγός για την παρατήρηση και τη φωτογράφηση" του Peter Grego

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, αδελφή του Ήλιου και της Ιούς, και μητέρα του Ωρίωνα με πατέρα τον Ήλιο. Όπως ο Ήλιος έτσι και η Σελήνη είχε το δικό της άρμα που το έσερναν βόδια ή άλογα ή και ελάφια, ενώ στην κλασική εποχή κυρίως η λατρεία της Σελήνης είχε ατονήσει γιατί πίστευαν ότι η λατρεία των ουράνιων σωμάτων ήταν γνώρισμα των βαρβάρων. Από την αρχαιότητα ακόμη στο ορατό αυτό πρόσωπο της Σελήνης διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα που κυριολεκτικά γοήτευαν τους ανθρώπους της Γης επί χιλιάδες χρόνια. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν ένα κουνέλι. Άλλοι πάλι ότι ήταν βάτραχος. Ενώ οι περισσότεροι έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο: έναν άνθρωπο στη Σελήνη. Στις σκανδιναβικές χώρες έβλεπαν δύο παιδιά να μεταφέρουν ανάμεσά τους έναν κουβά νερό, ενώ στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την Πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι.


Φυσικά πολλοί από τους κλασικούς Ελληνες φιλοσόφους είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφειλόταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Ο Θαλής ο Μιλήσιος, για παράδειγμα, πίστευε ότι ο δορυφόρος μας ήταν φτιαγμένος από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη και η Γη, ενώ ο Δημόκριτος υποστήριζε ότι οι διαφορές του φωτισμού της οφείλονταν στην ύπαρξη βουνών και κοιλάδων. Κι έτσι, από την κλασική ακόμη εποχή, οι αρχαίοι Ελληνες φιλόσοφοι μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της Σελήνης, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο μηχανισμός των φάσεών της. Περισότερα...

Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ

Η ΣΕΛΗΝΗ

Και σαν χλωμή κι αδύνατη γυναίκα οπού πεθαίνει,
οπού τρεκλίζει βγαίνοντας από την κάμαρά της,
και τυλιγμένη τη λεπτή κι αέρινή της γάζα
πάει όπου θέλει τ' άρρωστο το παραλήρημά της,
το ίδιο απ' την ανατολή μακριά τη βουρκωμένη
αργά η σελήνη σα λευκή κι άμορφη εβγήκε μάζα.

(μτφρ. Λάμπρος Πορφύρας)

Η απόσταση της σελήνης

(Ίταλο Καλβίνο, "Η απόσταση της σελήνης", Tα κοσμοκωμικά)

Κάποτε, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο σερ Τζορτζ Ντάρβιν, η Σελήνη βρισκόταν πολύ κοντά στη Γη. Οι παλίρροιες ήταν αυτές που την έσπρωξαν σιγά σιγά μακριά: οι παλίρροιες που η ίδια η Σελήνη προκαλεί στα γήινα νερά και στη διάρκεια των οποίων η Γη χάνει αργά αλλά σταθερά ενέργεια.


Νάσος Βαγενάς, "Ωδή στη Σελήνη"

Μικρή, μετακινούμενη οπή φωτός, μη φεύγεις, μη βιάζεσαι τόσο. Θα σου φέρω πετρέλαιο. Θα σου κόψω λουλούδια που μυρίζουν ακόμα. Θα σου χαρίσω γραμματόσημα. Θα τραγουδήσω με φωνή λυπητερή το υπέροχο τραγούδι των ποιητών, τον βελούδινο ύμνο της νύχτας, από την οποία άλλωστε αντλείς το βαρύτιμο νόημά σου.


Charles Baudelaire, "Η θλίψη της σελήνης"

(Το φεγγάρι ως έναυσμα της ποιητικής πράξης και ως σαρκικό, φυσικό αντικείμενο αποδίδεται σ' αυτό το ποίημα του Μπωντλαίρ).

Απόψε πιο τεμπέλικα νειρεύεται η σελήνη,

σαν την ωραία που ξάπλωσε σε μαξιλάρια πλήθη,

και μ' ένα χέρι ανάλαφρο και μ' αμεριμνοσύνη

χαϊδεύεται πριν κοιμηθεί τριγύρω από τα στήθη.

Στων απαλών χιονόσφαιρων την ατλαζένια πλάτη,

σ' έκστασες παραδίνεται βαθειές, ξεψυχισμένη.

Και στα κατάσπρα οράματα περιπλανά το μάτι

που το καθένα ως άνθισμα στον ουρανό ανεβαίνει.

Στην οκνηρή της αθυμιά, στη σφαίρα αυτή κι αν λάχει,

ν' αφίσει κάποιο δάκρυ της κρυφό ν' αργοκυλήσει,

ένας ποιητής ευλαβικός που έχει στον ύπνο αμάχη

Αυτό το δάκρυ το χλωμό στη φούχτα θα το κλείσει

όπου ιριδοφεγγοβολά σαν οπαλιού κομμάτι

Και θα το κρύψει στην καρδιά μακρυά αφ' του ήλιου το μάτι.


Γεωργίου Μ. Βιζυηνού, "Προς τη Σελήνην", Ατθίδες Αύραι

Η σοβαρή και χλωμιασμένη σου θωριά,
που αρμενίζει στ' αψηλά, Σελήνη,
δεν 'ξεύρεις τι αδελφική παρηγοριά,
τι παιδιακούς συλλογισμούς με δίνει!

Κανένα φίλον από σένα πιο παλιό,
και πιο πιστό, δεν έχω να ονομάσω.
Σ' εγνώρισα πριν πρωτοέμβω στο σχολειό,
κι αν 'μβω στον τάφο, δεν θα σε ξεχάσω.

Θυμάσ' ακόμα το μικρό παιδί, εμέ,
με τον μεγάλο πόθο στην καρδιά μου;
Με την λαχτάρα, να μου ήρχεσαι χαμαί,
να σ' έχω σαν παιχνίδι στην ποδιά μου;

Θυμάσαι πώς, εσύ στα ύψη, εγώ στη γη,
ετρέχαμε μαζί, ποιος να περάσει;
Συ έχεις μείνει πάντα νέα και γοργή,
και μόν' εγώ, εγώ έχω γεράσει!

Θυμάσαι την Βιζώ μας, τ' όμορφο χωριό;
Το σπίτι μας, τ' ωραίο περιβόλι;
Και μέσα στ' άνθη του, θυμάσαι το Μαριώ,
π' αγάπησα με την καρδία μ' όλη;

Αυτή τα φταίει, αν απ' εκείνο τον καιρό
αμέλησα τα κάλλη σου, Σελήνη!
Γιατ' απαιτούσε και καλά να μη θωρώ,
παρά τες ομορφιές, που είχ' εκείνη.

Αυτή τα φταίει, αν τώρα πλέον δεν μπορεί
ν' ανοίξει σαν και πρώτα η καρδιά μου,
να παίξει, φίλη μου, μαζί σου, να χαρεί,
καθώς την ξεύρεις απ' τα παιδιακά μου!

Αυτή τα φταίει! Και γνωρίζεις διατί;
Διότι, γι' άλλον, πρόδωκεν εμένα!
Και μ' έκαμε να κλαίω απ' την ώρ' αυτή,
να καταλυώ την νιότη μου στα ξένα!

Δεν είδα πια από τότε πρόσχαρη χρονιά!
-Έβαλε λες φαρμάκι στην ζωή μου!
Ως και τους φίλους μου τους ηύρεν απονιά,
και μ' άφηκαν στην μέση της ερήμου!

Μόνον εσύ ακόμη, φίλη παιδιακή,
μόνον εσύ δεν μ' έχεις λησμονήσει.
Και σπλαχνικά το φως σου στέλλεις το γλυκύ,
ναρθεί να βρει, να με παρηγορήσει.

Σ' ευχαριστώ! Κι αυτήν απόψε την βραδιά
μ' ελάφρυνες τα στήθη μου λιγάκι.
Γιατί μου άδειασ' η γεμάτη μου καρδιά,
σαν σ' έχω γράψ' αυτό το τραγουδάκι!


Σαπφώ

'...όταν ο ήλιος έχοντας βασιλέψει πια η σελήνη με ένα κόκκινο θάμπος ξεπροβάλλει όλα τα αστέρια γύρω της να εξαφανίσει, κι ένα φέγγος απλώνει ως πέρα στο αλμυρό το πέλαγος και στους αγρούς με τα χιλιάδες άνθη ...'

(μτφ. Οδυσσέας Ελύτης)


Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Αφησέ με να έρθω μαζί σου. Τι φεγγάρι απόψε!

Είναι καλό το φεγγάρι, - δε θα φαίνεται

που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι

θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δε θα καταλάβεις.

'Αφησέ με να έρθω μαζί σου.


Όταν έχει φεγγάρι μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι,

αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες,

ένα δάχτυλο αχνό γράφει στη σκόνη του πιάνου

λησμονημένα λόγια δε θέλω να τ ακούσω. Σώπα.


'Αφησε με να έρθω μαζί σου ...

I sonata tou selinofotos (1956) - Giannis Ritsos


Πολλές παροιμίες και ρητά αποδείχθηκε ότι είναι περισσότερο γεγονότα παρά φαντασία. Το φθινοπωρινό καθάριο φεγγάρι είναι συχνά προάγγελος κρύου, ενώ άλλες προβλέψεις βασίζονται στον τονισμό των χρωμάτων της Σελήνης: "Χλωμό φεγγάρι φέρνει βροχή". "Κόκκινο φεγγάρι φέρνει μπόρα". Και πραγματικά η Σελήνη αλλάζει φαινομενικά χρώματα, ανάλογα με τον τύπο των νεφών που βρίσκονται στα ψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας.


Παντελής Θαλασσινός - Του Φεγγαριού
(τι υπέροχο τραγούδι!)

Δευτέρα 3 Νοεμβρίου 2008

Γράμματα στο Μέλλον, Επέτειος Πολυτεχνείου 17ης Νοεμβρίου 1973

Μιας και η επέτειος για την εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 πλησιάζει, δείτε εδώ ένα video που δημιουργήθηκε από την εκπαιδευτική τηλεόραση.
Πλούσιο υλικό για τις σχολικές γιορτές θα βρείτε στην alfavita.
Κι άλλο αφιέρωμα εδώ.