το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2010

Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί. Η δομή των ΠΑΘΩΝ

Το Άξιον Εστί του Ελύτη, είναι ένα μεγάλο ποίημα με εξαιρετικά περίπλοκη αρχιτεκτονική, στο οποίο ο ποιητής συνόψισε όλα τα αισθήματα της ωριμότητάς του. "Άξιον Εστί" είναι μια φράση που τη συναντά κανείς στον επιτάφιο θρήνο της Μ. Παρασκευής. "Άξιον Εστί μεγαλύνειν σε τον Ζωοδότην...".

Ολόκληρη η σύνθεση διαιρείται σε τρία μέρη: "Γένεσις", "Πάθη", "Δοξαστικόν".
Το δεύτερο μέρος, "Τα Πάθη", αποτελείται από τρεις κατηγορίες:
  • τους ψαλμούς,
  • τα άσματα και
  • τα αναγνώσματα,
που αποτελούν τρεις ενότητες και εναλλάσσονται με μαθηματική τάξη. Κάθε ενότητα αποτελείται από έξι ψαλμούς, τέσσερα άσματα και δύο αναγνώσματα. Έχουμε δηλαδή στα "Πάθη" συνολικά, 18 Ψαλμούς, 12 άσματα και 6 αναγνώσματα.
Από θεματική άποψη, η πρώτη ενότητα αναφέρεται στη Συνείδηση μέσα στην Παράδοση, η δεύτερη στη Συνείδηση μέσα στον Κίνδυνο και η τρίτη στη Συνείδηση μέσα στην υπέρβαση του Κινδύνου.

Οι Ψαλμοί έχουν για πρότυπο τα βυζαντινά τροπάρια και τους Ψαλμούς του Δαβίδ. Είναι γραμμένοι σε ελεύθερο στίχο και κατά ζεύγη.
Τα άσματα, που περιβάλλουν τα αναγνώσματα έχουν μια αυστηρή στιχουργική μορφή. Γενικό χαρακτηριστικό των ασμάτων είναι η διαίρεσή τους σε οριζόντια ημιστίχια με ένα κόσμημα (ρόδακα) στο σημείο του χωρισμού, που συνήθως αποτελεί και ένδειξη μετρικής τομής.
Τα αναγνώσματα, που αποτελούν τη σπονδυλική στήλη των Παθών, είναι γραμμένα στο ύφος των απομνημονευμάτων του Μακρυγιάννη και των περικοπών του Ευαγγελίου. Το περιεχόμενό τους αποτελεί μια ρεαλιστική απεικόνιση της εμπειρίας που είχε ο ποιητής σαν ανθυπολοχαγός στο Αλβανικό μέτωπο και σαν αυτόπτης μάρτυρας της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου.
(Από το βιβλίο: ΚΙΜΩΝ ΦΡΑΪΕΡ, ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ, Εισαγωγή στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, Κέδρος 1978).

Δημιούργησα στο power point ένα σχεδιάγραμμα της δομής των Παθών και με το πρόγραμμα Screenr κατέγραψα σε βίντεο όλες τις κινήσεις μου στον υπολογιστή μου καθώς και τα ηχητικά αποσπάσματα από κάποια σημεία της παρουσίασης (προέρχονται από το βίντεο της εκπαιδευτικής τηλεόρασης Άξιον Εστί-Τα Πάθη). Η επόμενη κίνηση ήταν να δημοσιεύσω το βίντεο στο youtube.
Το Screenr είναι πολύ απλό και εύχρηστο εργαλείο που το μόνο που χρειάζεται είναι ένα Sign Up στο Twitter. Υπάρχει επεξηγηματικό βίνεο στην αρχική σελίδα.

Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου 2010

Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, Τα Πάθη, άσμα η΄


Γύρισα τα μάτια. * δάκρυα γιομάτα

κατά το παραθύρι

Και κοιτώντας έξω * καταχιονισμένα

τα δέντρα των κοιλάδων

Αδελφοί μου, είπα * ως κι αυτά μια μέρα

κι αυτά θα τ' ατιμάσουν

Προσωπιδοφόροι * μες στον άλλον αιώνα

τις θηλιές ετοιμάζουν


Δάγκωσα τη μέρα * και δεν έσταξε ούτε

σταγόνα πράσινο αίμα

Φώναξα στις πύλες * κι η φωνή μου πήρε

τη θλίψη των φονιάδων

Μες στης γης το κέντρο * φάνηκε ο πυρήνας

που όλο σκοτεινιάζει

Κι η αχτίδα του ήλιου * γίνηκε, ιδέστε

ο μίτος του Θανάτου!


Τόσο δεν αγγίζουν * η φωτιά με το άχτι

που πένεται ο λαός μου

Του Θεού το στάρι * στα ψηλά καμιόνια

το φόρτωσαν και πάει

Μες στην έρμη κι άδεια * πολιτεία μένει

το χέρι που μονάχα

Με μπογιά θα γράψει * στους μεγάλους τοίχους

ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2010

Φάκελος Διονύσιος Σολωμός, Ο Κρητικός

Στο παρακάτω box έχω συγκεντρώσει εκπαιδευτικό υλικό για τον Κρητικό του Σολωμού. Περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, το βιβλίο του καθηγητή, απόσπασμα ταινίας που αναφέρεται στο βίο του και μια υπέροχη απαγγελία του Κρητικού από τη Λυδία Κονιόρδου (προέρχεται από το CD Διονύσιος Σολωμός, Έργα - ποιήματα και πεζά), το οποίο συνοδεύει το βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Πατώντας το βελάκι που σχηματίζεται στην πάνω δεξιά γωνία του κάθε αρχείου ή φακέλου, έχετε τη δυνατότητα να δείτε το αρχείο ή τα περιεχόμενα του φακέλου σε προεπισκόπηση ή να τα κατεβάσετε και να τα αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας.


Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου 2010

Διονύσιος Σολωμός. Ο βίος του

Η ταινία με το βίο του Σολωμού προέρχεται από το CD που συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων με τίτλο: Διονύσιος Σολωμός. Ο βίος, το έργο, η ποιητική του.
Σενάριο: Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Καθηγητής
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Χ. Καψωμένος, σκηνοθέτης




Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2010

Ψηφιακό υλικό για τον Διονύσιο Σολωμό

Ψηφιακές εκδόσεις της Βουλής των Ελλήνων

1. Ερατοσθένης Καψωμένος: Ο Σολωμός και η Ελληνική Πολιτιστική Παράδοση. Ερμηνευτική Μελέτη, Αθήνα 1998

2. Ανθολόγιο θεμάτων της Σολωμικής ποίησης, Αθήνα 1998
"Το Ανθολόγιο των Θεμάτων της Σολωμικής Ποίησης, που επιμελήθηκε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κύριος Ερατοσθένης Καψωμένος και απευθύνεται σε όλο τον ελληνικό λαό και κυρίως στη νεολαία μας, επιχειρεί να αναδείξει τις αντιπροσωπευτικότερες ποιητικές εικόνες, ιδέες και θέματα του σολωμικού έργου, στοιχεία που θεμελιώνουν τη μοναδικότητα της ποιητικής τέχνης του Διονυσίου Σολωμού".

Και οι δύο εκδόσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που ανέλαβε η Βουλή των Ελλήνων προκειμένου να τιμήσει τη διακοσιοστή επέτειο από το μαρτυρικό θάνατο του Ρήγα Φεραίου Βελεστινλή και τη γέννηση του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού".

"παντ` ανοιχτά, παντ` άγρυπνα, τα μάτια της ψυχής μου... Σκιαγραφώντας τον Διονύσιο Σολωμό»

Εικονική περιήγηση σε ομαδική εικαστική έκθεση που έγινε με τη συμμετοχή 65 ελλήνων ζωγράφων και έργα τους εμπνευσμένα από τη ζωή και το έργο του κορυφαίου ποιητή. Η έκθεση πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μεσολόγγι το Δεκέμβριο του 2007 με αφορμή την επέτειο των 150 ετών από το θάνατο του ποιητή. Την άνοιξη του 2008 ταξίδεψε στη Βενετία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα παρουσιάστηκε στο Κέντρο Τεχνών (Πάρκο Ελευθερίας) από τις 6 Νοεμβρίου έως τις 7 Δεκεμβρίου 2008. Την επιμέλεια της έκθεσης είχε η Ίρις Κρητικού.
Περισσότερα στο εισαγωγικό κείμενο.

Στο μυαλό του Δ. Σολωμού

Πρότζεκτ σε εξέλιξη που ανέβηκε στο netschoolbook. Απευθύνεται σε διδάσκοντες της λογοτεχνίας θεωρητικής κατεύθυνσης και φυσικά στους μαθητές. Πρόκειται για μια ερασιτεχνική προσπάθεια να ανασυσταθεί το "εργαστήριο" του ποιητή για να μπορέσουν οι μαθητές -ίσως- να βιώσουν το ποίημα και όχι να απομνημονεύσουν απλά τις σκέψεις των άλλων. Δημιουργός: Καλλιόπη Κουτσόπετρα, φιλόλογος.

Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

Ο αφηγηματικός λόγος

Πολλές είναι οι απορίες όλων μας, μαθητών και καθηγητών, για θέματα αφηγηματικής τεχνικής, που επιχειρείται τα τελευταία χρόνια να εισαχθεί στην εκπαιδευτική πράξη. Με την παρουσίαση αυτή προσπάθησα, ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία, να δώσω απάντηση εγώ η ίδια κυρίως, στις απορίες μου. Μου τα χάλασε λίγο το slideboom, ειδικά προς το τέλος, αλλά δεν πειράζει.