το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014

«Η έννοια και η λειτουργία της μυθικής μεθόδου στο ποίημα του Γ. Σεφέρη Ελένη: καβαφικοί απόηχοι»

Ομιλία του κ. Νικήτα Παρίση, Φιλολόγου, Συγγραφέα,  στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», που έλαβε χώρα στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο, από τις 20 έως τις 23 Μαρτίου 2014.



Ο κ. Νικήτας Παρίσης, ήταν ο Ειδικός Σύμβουλος του  Γενικού Λυκείου Πεδινής Ιωαννίνων, στο μαθητικό συνέδριο.
Ο κ. Παρίσης, ως Ειδικός Σύμβουλος, όρισε τη θεματική ενότητα, επέλεξε τα ποιήματα με τα οποία ασχοληθήκαμε και καθόρισε το προγραμματικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο δουλέψαμε. Επισκέφθηκε, με δικά του έξοδα, δύο φορές το σχολείο μας και στάθηκε δίπλα μας, ως πολύτιμος καθοδηγητής και εμψυχωτής, σε όλη την πορεία του ταξιδιού μας. Εμείς, τον ακολουθούσαμε με μια ενθουσιώδη μέθεξη! Όλοι μαζί εργαστήκαμε με πάθος, ως ένα πειθαρχημένο σύνολο, για την επίτευξη του υψηλού μας στόχου. Τον ευχαριστούμε ολόθερμα που μας τίμησε με την εμπιστοσύνη του, μας στήριξε, μας βοήθησε και μας ανέδειξε στο μέγιστο δυνατό κατά την παρουσίασή μας στο Συνέδριο.  Ευχόμαστε να μας δοθεί η ευκαιρία να απολαύσουμε και πάλι το στοχαστικό ανασασμό και την ευωδιά του λόγου του, μέσα από νέες συνεργασίες. Εμείς, πάντως, διατηρούμε το κέφι μας για δημιουργικότερες αναζητήσεις και δραστηριότητες!


Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014

Γ. Σεφέρη, Σαλαμίνα της Κύπρος

Ένα ακόμη ποίημα που παρουσίασε το Γενικό Λύκειο Πεδινής Ιωαννίνων στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο, από τις 20 έως τις 23 Μαρτίου 2014, ήταν η Σαλαμίνα της Κύπρος, από την ποιητική συλλογή Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄. Η ερμηνευτική προσέγγιση ήταν πολυτροπική. Στηρίχθηκε στην οπτικοποιημένη ανάγνωση, στην έντεχνη απαγγελία, στη μουσική και σε ένα τραγούδι που λειτούργησε ως επίλογος και κλείσιμο της όλης παρουσίασης.


Ο αρχικός τίτλος της συλλογής ήταν ... Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν ... (=στην Κύπρο, όπου μ` έταξε), α΄ εκδ., Ίκαρος, Αθήνα 1955. Η φράση αυτή είναι παρμένη από την Ελένη του Ευριπίδη. Τη λέει ένας από τους ήρωες της τραγωδίας, ο Τεύκρος, ο αδελφός του Αίαντα, που μετά την άλωση της Τροίας και ύστερα από περιπλανήσεις, ο Απόλλων του όρισε να πάει να εγκατασταθεί στην Κύπρο . «... ἐς γῆν ἐναλίαν Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν οἰκεῖν Ἀπόλλων». Τη φράση αυτή τη χρησιμοποίησε για λογαριασμό του ο Σεφέρης, θέλοντας να δείξει πως του ήταν σαν από τη μοίρα του γραμμένο να γνωρίσει την Κύπρο και να την αισθανθεί σαν ένα θαύμα. Ο μεταγενέστερος τίτλος Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄, είναι ο τίτλος που τελικά επικράτησε. Αναφέρεται για πρώτη φορά στην τρίτη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Σεφέρη, που κυκλοφόρησε το 1962.


Απαγγέλουν οι μαθητές: Αντωνίου Παρασκευή και Πεζοδρόμος Άγγελος.  
Ακολούθησε ο παρακάτω διάλογος, ως ένας σύντομος ερμηνευτικός σχολιασμός:

  • Όμορφο ποίημα! Από τα πιο ωραία και τα πιο άρτια του Σεφέρη. Με ελαστικά κάπως κριτήρια, θα το χαρακτηρίζαμε πολιτικό. Όμως κρατάει τη γνωστή εκφραστική τονικότητα του Σεφέρη: δε φωνάζει, δεν υπάρχουν οι αδέξιοι ρητορισμοί της πολιτικής ποίησης.
  • Όμορφοι περιγραφικοί στίχοι στην αρχή. Μας δίνουν, με πολύ λιτό τρόπο, την τοπογραφία της αρχαίας κυπριακής Σαλαμίνας. Είναι η παλιά πόλη του Τεύκρου. Τώρα κοιμάται κάτω από τις προσχώσεις των αιώνων. Η σιωπή των ερειπίων!
  • Και ξαφνικά το ποίημα από το άφωνο τοπίο περνάει στη ζώσα ερωτική ευφροσύνη. Πέρασαν τα νεανικά σώματα, που πορεύονται για το ζευγάρωμα του πόθου.
  • Σε όλο το υπόλοιπο ποίημα, με εκπλήσσουσα ποιητική δεξιοτεχνία, λειτουργεί ο ευρηματικός παραλληλισμός ανάμεσα στο τότε και το τώρα. Το τότε είναι η αλαζονεία των Περσών και η συντριβή τους στα νερά της ελληνικής Σαλαμίνας. Με το «Νήσος τις έστι» αρχίζει στον Αισχύλο η περιγραφή αυτής της συντριβής.
  • Το τώρα είναι η αποικιοκρατική αλαζονεία των Άγγλων, των παλιών συμμάχων στο μεγάλο δεύτερο πόλεμο. Τότε που άνθρωποι και άνθρωποι:
Νιώσανε πάνω τους μαβιά μεγάλα
τα μάτια της ολόκληρης καταστροφής
  • Τώρα, όμως, οι παλιοί σύμμαχοι εξακολουθούν, παρά τα κοινά ιδανικά για την ελευθερία, να κρατούν αλυσοδεμένο το νησί της Κύπρου. Όμως η παλιά δικαιοσύνη της ιστορίας θα λειτουργήσει και πάλι. Και τώρα «Έστι τις νήσος». Άλλαξε μόνο το όνομα. Είναι η Κύπρος κι ο ποιητής προφητεύει:
«Δεν αργεί να καρπίσει τ’ αστάχυ,
δε χρειάζεται μακρύ καιρό
το κακό για να σηκώσει κεφάλι,
νήσος τις έστι».


Τετάρτη 26 Μαρτίου 2014

Γ. Σεφέρη, Καλλιγράφημα

Ένα από τα ποιήματα που παρουσίασε το Γενικό Λύκειο Πεδινής Ιωαννίνων στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο, από τις 20 έως τις 23 Μαρτίου 2014, ήταν το σεφερικό ποίημα Καλλιγράφημα από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄


Το διάστημα 1941-44, ο Σεφέρης, για δεύτερη φορά πρόσφυγας, αισθάνεται να καταντάει «πραμάτεια». Νιώθει σαν φυλακισμένος και γι` αυτό δε γράφει ποιήματα αλλά κεντά εικόνες, όπως κάνουν στο δέρμα τους οι ναυτικοί και οι φυλακισμένοι. Έτσι, το 1941, ο ποιητής ανακαλύπτει το calligramme. Τα calligrammes, είναι εικαστικά ποιήματα ή ποιήματα εικόνες, στα οποία οι λέξεις του ποιήματος σχηματίζουν τις γραμμές ενός σχεδίου, το οποίο αναπαριστά με τρόπο «καλλιγραφικό» το θέμα. Η μορφή του calligramme, αλλά και η ιδέα πως το ποίημα αποτελεί ένα καλλιγραφικό χειροτέχνημα, περνούν στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄.
Το ποίημα Καλλιγράφημα γράφτηκε στο Κάιρο, στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, και συγκεκριμένα το 1942. Η προσέγγισή που κάναμε αποτελεί ένα είδος ερμηνευτικού σχολιασμού, που στηρίζεται πιο πολύ στην εικόνα και λιγότερο στο λόγο. Θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε οπτικοποιημένη ερμηνευτική ανάγνωση. Στο βίντεο ακούγεται να διαβάζει η μαθήτρια της Γ΄ τάξης, Σταμάτη Ελισσώ.

Κυριακή 16 Μαρτίου 2014

«Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ»


Tη ζωή και το έργο του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη μελετούν και προσεγγίζουν μαθητές, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, ηθοποιοί και δημοσιογράφοι, στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», που θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο, από τις 20 έως τις 23 Μαρτίου 2014. Το μαθητικό συνέδριο διοργανώνουν το Ζωγράφειο Λύκειο και τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Στο μαθητικό συνέδριο, την έναρξη του οποίου θα κηρύξει η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, θα πραγματοποιηθούν εισηγήσεις από διακεκριμένους επιστήμονες και μαθητές, συζητήσεις, τοποθετήσεις, μουσικές παραστάσεις και θεατρικά δρώμενα για τις θεματικές ενότητες:
  • Ο Ίωνας ποιητής
  • Η «αίσθηση της Ιστορίας» στην ποίηση του Γ. Σεφέρη
  • Μυθιστόρημα του Γ. Σεφέρη
  • Παρελθόν και παρόν στον Γ. Σεφέρη
  • Μύθοι και μορφές στην ποίηση του Γ. Σεφέρη
  • Γ. Σεφέρης: Γλώσσα και σάτιρα
  • Μορφή και περιεχόμενο στην ποίηση του Σεφέρη
  • Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄, στο Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ΄
  • Ο Σεφέρης ως μεταφρασεολόγος και μεταφραστής
  • Ο ποιητικός λόγος του Σεφέρη και οι νέοι σήμερα
  • Η μελοποιημένη ποίηση του Σεφέρη
  • Σεφέρης εν πλω. 
 Στο συνέδριο συμμετέχουν 15 σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) καθώς και περισσότεροι από 150 μαθητές και εκπαιδευτικοί, από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Χανιά, Βόλο, Λευκωσία, από την Πόλη και για πρώτη φορά φέτος από την Ομογένεια της Αμερικής. Παράλληλα με τις εισηγήσεις ειδικών συμβούλων και μαθητών, θα γίνουν απαγγελίες ποιημάτων από ποιητές, ηθοποιούς, μαθητές, μουσικές και θεατρικέςπαραστάσεις, επισκέψεις σε τόπους που επισκεπτόταν ο Σεφέρης στα ταξίδια του στην Πόλη (Μονή της Χώρας, Μονή Παντοκράτορος, Ρούμελη Χισάρ) και συζητήσεις εν πλω στον Βόσπορο και την Προποντίδα με θέμα «Διάλογος για την ποίηση του Γ. Σεφέρη», στην οποία θα συμμετάσχει μεταξύ άλλων και ο κορυφαίος νεοελληνιστής καθηγητής της Οξφόρδης Peter Mackridge και θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Μανώλης Πιμπλής.

Την εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου με θέμα «Ο Γ. Σεφέρης όπως τον γνώρισα» θα κάνει η Άννα Λόντου, κόρη της Μαρώς Σεφέρη, η οποία και παραχώρησε για το συνέδριο τα αγαπημένα προσωπικά αντικείμενα του ποιητή (το χαρακτηριστικό καπέλο του, το μπαστούνι του και τις πίπες του). Στις 21 Μαρτίου, τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου και Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη θα απαγγείλουν εκλεκτοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών σε έξι γλώσσες (ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά και αρμενικά). Μεταξύ άλλων θα απαγγείλουν και δύο σημαντικές ελληνίδες ηθοποιοί, η Μαρίνα Ψάλτη και η Κατερίνα Λέχου. Μελοποιημένα ποιήματα του Γ. Σεφέρη θα ερμηνεύσει ο δημοφιλής ερμηνευτής Βασίλης Λέκκας, ενώ μελοποιημένη ποίηση του νομπελίστα ποιητή θα παίξει στο πιάνο η μουσικός-πιανίστα Μάρω Θεοδωράκη.
Πηγή: 

Ειδικός σύμβουλος του ΓΕΛ Πεδινής είναι ο κ.  Νικήτας Παρίσης, Φιλόλογος, Συγγραφέας.
Το θέμα της επιστημονικής ανακοίνωσης του κ. Παρίση είναι: "Η έννοια και η λειτουργία της μυθικής μεθόδου στο ποίημα του Γ. Σεφέρη Ελένη: καβαφικοί απόηχοι ".

Το θέμα της εισήγησης των μαθητών του Λυκείου Πεδινής, έχει τον τίτλο: "Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄ στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄".

Κείμενα αναφοράς:  
Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄: "Καλλιγράφημα" και "Τελευταίος σταθμός".
Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄: "Ελένη" και "Σαλαμίνα της Κύπρος".
 
Η παρουσίαση των μαθητών περιλαμβάνει εισήγηση, θεατρικό δρώμενο με βάση το ποίημα "Ελένη", βίντεο και μουσική παράσταση. Επιπλέον, οι μαθητές του Λυκείου Πεδινής συμμετέχουν στις απαγγελίες ποιημάτων και τις συζητήσεις εν πλω στο Βόσπορο. Πέραν της εργασίας τους, ετοίμασαν και ένα καλαίσθητο τεύχος για τον ιδρυτή του Ζωγραφείου Λυκείου, ηπειρώτη στην καταγωγή Χρηστάκη Ζωγράφο, προκειμένου να διανεμηθεί τιμητικά σε όλους τους συνέδρους.

Η συνολική παρουσίαση της θεματικής ενότητας «Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄ στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄» θα γίνει την Πέμπτη, 20-3-2014 και ώρα: 16:30 - 17:10

Οι μαθητές που συμμετέχουν:
Αντωνίου Παρασκευή, Διαμαντοπούλου Μαρίνα, Κοσμάς Θεοφάνης, Λεοντάρη Αλεξάνδρα, Νάκκας Νικήτας, Νούσης Χρήστος-Μάριος, Πεζοδρόμος Άγγελος, Σιαφάκα Στεφανία, Σίντος Δημήτριος, Σταμάτη Ελισσώ, Τσιτώνη Κωνσταντίνα, Τόλη Αγγελική, Φώτος Γεώργιος.

Οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί:
Κωνσταντίνου Λάμπρος, Διευθυντής Γενικού Λυκείου Πεδινής,
Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος,
Ντέλλα Αθηνά, Φιλόλογος

Μιλήσαμε για το συνέδριο στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων και στην κ. Αγνή Βραβορίτου, σε ωριαία εκπομπή που έγινε την Πέμπτη, 13-3-2014 και ήταν ειδικά αφιερωμένη στη συμμετοχή του Λυκείου Πεδινής στο συνέδριο. Ευχαριστούμε θερμά την κ. Βραβορίτου για την πρόσκληση. Η εκπομπή ηχογραφήθηκε και μπορείτε να την ακούσετε:
Μέρος β΄

Το συνέδριο θα μεταδίδεται διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας: www.livemedia.gr/album/2783

Το πρόγραμμα του Συνεδρίου