το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

Κωστής Παλαμάς (1959-1943)

Κωστής Παλαμάς, ελαιογραφία
πηγή εικόνας

Σαν σήμερα, στις 27 Φεβρουαρίου του 1943, στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής, πέθανε ο Κωστής Παλαμάς, σε ηλικία 84 ετών. Η κηδεία του έμεινε μνημειώδης στα χρονικά της πατρίδας μας. Πλήθος λαού πλημμύρισε το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών και συνόδευσε τον μεγάλο μας ποιητή μέχρι την τελευταία του κατοικία, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο, μπροστά στα μάτια των έκπληκτων Γερμανών κατακτητών. Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 9 Φεβρουαρίου του 1943, είχε πεθάνει η σύντροφός του Μαρία.

Την αποτίμηση της αξίας του Παλαμικού έργου εκφράζει σε ομιλία του ο Γιώργος Σεφέρης το Μάρτιο του 1943, ενάμιση μήνα μετά το θάνατο του ποιητή.
"Ο Κωστής Παλαμάς υπάρχει παντού όπου υπάρχει ελληνική φωνή, και πιστεύω πως όσοι κρατούνε ή θα κρατήσουν ανάμεσα στους Έλληνες το κοντύλι για να δημιουργήσουν ένα έργο στη γλώσσα μας, θα πρέπει ν` αποκριθούν, καθώς θα ταξιδεύουν στο μακρύ ποτάμι της ελληνικής παράδοσης, σαν τον θαλασσινό του θρύλου: Ο Παλαμάς ζει και βασιλεύει!".
Ωστόσο, ο Παλαμάς ζει και βασιλεύει;

50 χρόνια μετά το θάνατο του Παλαμά, το 1993, δημοσιεύτηκαν στα ΝΕΑ οι 5+1 φανταστικές συνομιλίες του Βασίλη Βασιλικού. Πρόκειται για υποθετικές συνεντεύξεις, οι οποίες περιλαμβάνονται στο "Επίμετρο" του βιβλίου του "Λύρα Ελληνική" και πάρθηκαν "με την πεποίθηση ότι όλοι οι ποιητές της "Λύρας Ελληνικής" (ελληνικής ποίησης ανθολογημένης από το Ρήγα έως σήμερα) είναι ζωντανοί". Η συνέντευξη με τον Παλαμά έχει τον τίτλο: Κωστής Παλαμάς,  Διάδοχός μου ο Ρίτσος. Την αναδημοσιεύω.

- Κύριε Παλαμά, δεν ξέρω, ειλικρινά δεν ξέρω από πού να αρχίσω. Είσαστε τόσο μεγάλος, ζήσατε τόσο πολύ, ογδόντα τέσσερα ολόκληρα χρόνια, γράψατε τόσα πολλά, ποίηση, πεζογραφία, δοκίμιο, θέατρο, επιστολές, άρ­θρα, ώστε νιώθω την πλημμύρα του λόγου σας να έχει κατακλύσει και την πατρίδα μας κι εμένα.

- Ήρθατε να με δείτε σε σχέση με τους εορτασμούς της πεντηκονταετίας από τον θάνατο μου;

- Όχι. Ήρθα να σας δω εξαιτίας της ανθολογίας μου που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες με τίτλο «Λύρα ελληνική». Όπου, φυσικά, οι προτιμήσεις μου σηματοδοτούνται από το "παλαμικό στίγμα". 

- Τι εννοείτε;
 
- Θέλω να πω ότι υπάρχουν για μένα  δύο μεγάλες ποιητικές σχολές. Η σχολή: "Κάθε ποίημα κι ένα επιτύμβιο» και η άλλη.

- Ποια άλλη; Η Μεγάλη του Γένους Σχολή;

- Όχι. Η σχολή της ποίησης - ποταμός. Η ποίηση - χείμαρρος. Σε αυτήν ανήκετε και με βάση αυτή τη σχολή έχω προχωρήσει στις επιλογές μου.

- Δεν σας καταλαβαίνω. Μήπως πρόκειται για μια καινούργια φιλολογική διαίρεση που την αγνοώ;

- Όχι. Πρόκειται μάλλον για μια εκτίμηση προσωπι­κή. Από την πρώτη σχολή, της συμπυκνωμένης έκ­φρασης, θυμόμαστε ευκολότερα ορισμένα ποιήματα και λιγότερο τον ποιητή. Από τη δεύτερη, ο ποιητής ζει στη μνήμη των ανθρώπων ερήμην των συγκεκρι­μένων ποιημάτων του. Από σας, λόγου χάρη, ξέρουμε καλύτερα την ποίηση σας και λιγότερο συγκεκριμένα ποιήματά σας.

- Θέλετε να πείτε ότι η σχολή του "κάθε ποίημα κι ένας τάφος" πρεσβεύει το ουκ εν τω πολλώ το ευ; 

- Κάπως έτσι.

Στα αποκαλυπτήρια της προτομής του Σολωμού στον Εθνικό Κήπο, 1925
Πηγή εικόνας

- Ακούστε με. Τα ποιήματα είναι εύκολα. Η ποίηση είναι δύσκολη. Και ο κάθε ποιητής ανήκει στην εποχή του. Εγώ ταυτίστηκα με μια εποχή που η Ελλάδα είχε ύπαρξη μα δεν είχε φωνή. Ο Σολωμός, ο μεγάλος πρόγονος, της έδωσε φωνή όταν δεν είχε ακόμα ύπαρξη.

- Γι` αυτόν δεν γράψατε: Ο Σολωμός είναι ο πατήρ, όχι των έργων αυτού μόνον, αλλά ποταμού ποιήσεως. Κι ακόμα, η νεωτέρα ελληνική ποίησις εσώθη εντός της κιβωτού της δημώδους γλώσσης και μέσα από το Άγιο Βήμα της ψυχής του Σολωμού ανέλαμψεν η ιδέα, η οποία μέχρι του απωτάτου μέλλοντος ίσως θα εμπνέει και θα στηρίζει τους ποιητάς της Νεωτέρας Ελλάδος.

- Ναι, στο "Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν" του Μπαρτ - Χιρστ, 1896-1898.

- Και γράφετε στην καθαρεύουσα υμνώντας τη δη­μοτική.

- Ακόμα τότε δεν μας είχαν χαρακτηρίσει «μαλλια­ρούς».

- Ήταν από τα μακριά μαλλιά που άφηναν οι χίπηδες της εποχής σας;

- Εγώ είχα προτείνει για τους δημοτικιστές το τιμη­τικό παρανόμι "νεοσολωμικοί". Αλλά δεν έγινε δεκτό από τον "κύκλο" Βλαχογιάννη, Ροΐδη, Πολέμη, Δρο­σίνη, Ξενόπουλου, Βελλιανίτη, Πολίτη...

- Το γλωσσικό ζήτημα το πληρώσατε ακριβά στη ζωή σας με τη θαρραλέα σας ένταξη στο στρατόπεδο του Ψυχάρη. Δύο φορές σας απέλυσαν από τη δουλειά σας, από τη γενική γραμματεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, και μία φορά έξαλλοι φοιτητές πήγαν να κάψουν το σπίτι σας, στην Ασκληπιού 3...

- Τα πνεύματα ήταν τότε ξαναμμένα. Φώναζαν: "Κάτω οι μαλλιαροί εθνοπροδότες"», "Έξω η Σλάβα" (η βασίλισσα Όλγα που είχε υποκινήσει τη μετάφραση της "Καινής Διαθήκης" στη δημοτική) και άλλα.  [...]

- Κύριε Παλαμά, μπορείτε να μας πείτε για τη θέση της Ελλάδας μέσα στη σημερινή γενική αναστά­τωση;

- Τι να σας πω; Τι να σας αποκριθώ, όταν είμαι μακριά από όλα τα στοιχεία ή θέλετε να πολιτικολογήσω; Κι εγώ πιστός του τραγουδιού, για τούτο / δεν τρέμω σαν παιδί μπρος στον Αράπη. / Στη φλόγα και στο φόνο και στο κνούτο / σε φέρνω Αγάπη.

πηγή εικόνας
- Κύριε Παλαμά, εσείς γράψατε τον "Ολυμπιακό Ύμνο" για τους πρώτους Ολυμπιακούς που έγιναν στην Αθήνα το 1896.

- Και τον μελοποίησε ο Κερκυραίος μουσουργός Σπυρίδων Σαμάρας. 

- Τι θα λέγατε στον κύριο Σάμαρανγκ σήμερα; Θα αποσύρατε τον ύμνο σας;

- Ασφαλώς, αν στο αναμεταξύ δεν είχα χάσει φέτος τα πνευματικά μου δικαιώματα. Στην πεντηκονταετία του θανάτου μου τα έργα μου γίνονται κοινό κτήμα. Αλλά γιατί εγώ να αποσύρω τον ύμνο μου όταν εσείς ακόμα μπορείτε να μη δώσετε τη φλόγα;

- Κύριε Παλαμά, φορούσατε κι εσείς σκουλαρίκι στο αφτί;

- Ναι, μου το φόρεσε η γιαγιά μου, για να μη μοιάζω του πατέρα μου, που πέθανε νέος. Επειδή στην όψη τού έμοιαζα πολύ...

- Και για τους νέους σήμερα, για τη φτώχεια της γλώσσας τους, τι έχετε να μας πείτε;

- Οι νέοι έχουν δικούς τους κώδικες. Όποιος ποιη­τής δεν είναι με τους νέους δεν λογαριάζεται για ποιητής. [...]

- Κύριε Παλαμά, τι γνώμη έχετε για τα δύο Νόμπελ της ποίησής μας;

- Τα χάρηκα πολύ. Γιατί και οι δύο το αξίζουν. Εμείς οι άλλοι που δεν το αξιωθήκαμε, ο Σικελιανός, ο Καζαντζάκης, εγώ - εγώ υπήρξα θύμα του Ψυχάρη, όχι πολιτικών διώξεων - ανοίξαμε το δρόμο. Ξεχερσώσαμε το άγριο χωράφι που βρήκαμε με τα αγκάθια της γλώσσας ώστε να προετοιμάσουμε το έδαφος γι' αυτούς.

- Εσείς ποιον από τους δύο θεωρείτε ποιητικό σας διάδοχο;

- Ο Ελύτης με συγκινεί ιδιαιτέρως. Έχει ένα όραμα Ελληνισμού. Όμως, αν έπρεπε σώνει και καλά να χρίσω έναν διάδοχο, αυτός οπωσδήποτε θα ήταν ο Γιάννης Ρίτσος.

- Κύριε Παλαμά, υπάρχει μια διαμάχη έντονη τελευ­ταία για το θέμα της επιστροφής των αρχαίων στο γυμνάσιο. Μάλιστα πρόσφατα τσακώθηκαν δύο επι­φανείς φιλόλογοι, ο Μπαμπινιώτης και ο Μαρωνίτης, πρεσβεύοντας ακριβώς τα αντίθετα από τις στήλες του "Βήματος"...

- Μα είχα γράψει γι` αυτό το θέμα πολλά άρθρα στις εφημερίδες της εποχής, το 1908... Εάν κατάλαβα καλά δεν προτείνεται καμία επιστροφή στη αρχαία. Προτείνεται από τον κύριο Μπαμπινιώτη ένας εμπλουτισμός της γλώσσας μας, της δημοτικής, μέσα από τη γνώση των αρχαίων. Νίκησε ο δημοτικισμός. Ο νικητής πρέπει να καταλαβαίνει τον ηττημένο. Σημερινοί γλωσσαμύντορες μπορεί να είναι οι ακραιφνείς δημοτικιστές. Η σχολική μας αγωγή, ως προς τα ελληνικά είχε, ακόμα τότες, κεντρικό και βαθύτερο σκοπό να διδάξει στα παιδιά τη γραμματική και πρώτα πρώτα τα ανώμαλα και ελλιπή ρήματα της δοκίμου αττικής διαλέκτου. Πόσους χρόνους ρημάτων εμεταχειρίζοντο πριν από δύο χιλιάδες χρόνια εις τας Αθήνας... Σήμερα δεν είναι το ίδιο πια. Κανένα σοβαρός άνθρωπος δεν ζητάει κάτι τέτοιο. [...]

- Κύριε Παλαμά, εσείς γράψατε η χώρα που δεν πεθαίνει. Σήμερα ζούμε στην εποχή του πεθαίνω σαν χώρα.  
(Δημήτρης Δημητριάδης, Πεθαίνω σα χώρα. Διαβάζει ο ίδιος).

- Να σας πω κάτι πολύ απλό: η Ελλάδα είναι μια ιδέα, ιδέα κορώνα, ιδέα σπαθί, ιδέα πάνω από όλα. Και οι ιδέες έχουν το χαρακτηριστικό επειδή είναι άυλες, να μην πεθαίνουν ποτέ. "Η Ελλάδα! Πάντα ανάσταση μέσα απ` το κρύο χώμα. / Πάντα θα `χει ξαφνική και μια Δευτέρα Παρουσία. / Μην την κρατά­τε στης λατρείας κλεισμένη τα Μουσεία. / Το τραγού­δι το στερνό δεν τραγούδησε, όχι ακόμα". Και στο ποίημα αυτό βλέπετε δεν λέω "Δεύτερη", λέω "Δευ­τέρα". [...]

- Μια συμβουλή, κύριε Παλαμά, στους νέους ποιη­τές μας;

- Κάθε ποιητής πρέπει να έχει απαραίτητα και τον Κατσίμπαλή του.

- Και το αγαπημένο σας τετράστιχο από όλο το ποιητικό σας έργο;

Στην αργατιά, στη χω­ρατιά, το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι,
ποτάμια, πέλαγα, στε­ριές, ξολοθρεμός και φρίκη.
Χειμώνας άγριος. Κι η φωτιά, καλοκαιριά στην κάμαρά μου.
Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου. 

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013

"Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής". Μνήμη Γιώργου Ιωάννου


Ο λόγος είναι αναντικατάστατος... Η επίδρασή του είναι πολύ μεγάλη...  Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. Πιστεύω ότι ο λόγος εξακολουθεί να ενδιαφέρει τους ανθρώπους περισσότερο από κάθε τι άλλο. 
Συνομιλία με τον Σωτήρη Κακίση, εφημ. Ελευθεροτυπία, 10 Ιανουαρίου 1985

Ο ποιητής και πεζογράφος Γιώργος Ιωάννου, που πέθανε στις 16 Φεβρουαρίου 1985 σε ηλικία 58 ετών, μας άφησε το ζωντανό του λόγο, τις 28  συνεντεύξεις του που παραχώρησε από το 1974 μέχρι το 1985 σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά. "Φύλλα κισσού" χαρακτηρίζει τα κείμενα αυτά ο Γιώργος Αναστασιάδης, στον οποίο οφείλεται ο πρόλογος και η όλη επιμέλεια του τόμου.

Το 1979 ο Γιώργος Ιωάννου τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για το βιβλίο του Το δικό μας αίμα, που περιλαμβάνει το δικό του λόγο με τον οποίο μίλησε "απευθείας για τη Θεσσαλονίκη ή με τη Θεσσαλονίκη". "Εκείνο που θέλω να εκπολιορκήσω είναι το ανθρώπινο μυστήριο αυτής της πόλης... Αυτό το πράγμα, αυτή την ανθρώπινη σύνθεση, αυτές τις μεταμορφώσεις, αυτές τις δυσάρεστες, συχνά, εξελίξεις, τρελαίνομαι να αναλύσω, να περιγράψω και να ανασυνθέσω".
Συνομιλία με τον Ι. Μυλαράκη, εφημ. Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη 9 Ιανουαρίου 1980

Στη μνήμη του Γιώργου Ιωάννου ακούμε το πεζογράφημα "Το ξεκλήρισμα των Εβραίων", από τη συλλογή πεζογραφημάτων του  "Το δικό μας αίμα" .  Το αρχείο ηχογραφήθηκε από την εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος «Τα "πι" της Αγάπης». Επιμέλεια - Παραγωγή: Γιώργος Ευσταθίου.


Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013

Η παρουσίαση της νέας ποιητικής σύνθεσης του Τίτου Πατρίκιου "Σε βρίσκει η ποίηση", στα Γιάννενα


πηγή εικόνας
Εξαιρετικά ευχάριστος και προσηνής, με ζεστό χαμόγελο και χιουμοριστική διάθεση, ο διακεκριμένος ποιητής Τίτος Πατρίκιος συνομίλησε με τους Γιαννιώτες και διάβασε ποιήματά του, κατά την πρόσφατη παρουσίαση στα Γιάννενα της νέας ποιητικής σύνθεσης με τον τίτλο "Σε βρίσκει η ποίηση". Ο ποιητής δήλωσε ότι είναι ιδιαίτερα συνδεμένος με  τα Γιάννενα και την Ήπειρο, γοητευμένος από το  Ηπειρώτικο τοπίο, πάρα πολύ συγκινημένος και "ενθουσιαστικά κατάπληκτος" με την υποδοχή που του επεφύλαξαν οι Γιαννιώτες. Είναι ενδεικτικό ότι αρκετοί παρέμειναν υπομονετικά όρθιοι μέχρι το τέλος της εκδήλωσης.

Ο Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου κ. Μωυσής Ελισάφ, μίλησε εύληπτα και περιεκτικά για το ποιητικό έργο του Τίτου Πατρίκιου και ιδιαίτερα για τη νέα του συλλογή "Σε βρίσκει η ποίηση" (τη 16η από το 1954). Είναι, όπως είπε, μια μικρή συλλογή, εννέα σχεδόν ισόστιχων ενοτήτων, που όλες έχουν καταληκτικό στίχο αλλά και σταθερό σημείο αναφοράς τον τίτλο της συλλογής: Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση, οι πρώτες οχτώ και: Εκεί απάνω η ποίηση βρίσκει τον καθένα μας, η ένατη και τελευταία. Ο στίχος φαντάζει περισσότερο σαν σταθερό αιτιατό αιτιών που βρίσκονται στο κύριο σώμα του ποιήματος. Ο τόνος όμως, δε βρίσκεται σ` αυτόν τον καταληκτικό στίχο αλλά στο σώμα του ποιήματος, που είναι δομημένο από γνώριμες στον καθένα αντιθέσεις μιας πραγματικότητας που όλοι μας βιώνουμε.
Όλες οι ενότητες είναι μια αναδρομή στο παρελθόν, ένας εκ βαθέων διάλογος με τα περασμένα και μάλιστα στο φόντο μιας κρίσης. Είναι η ώρα που ο άνθρωπος έκπληκτος διαπιστώνει ότι τα:
πράγματα που έλεγες δεν θα συμβούν ποτέ
και τώρα συμβαίνουν μπρος στα μάτια σου
Αναπόφευκτα λοιπόν διερωτάται. Γιατί. Είναι η κρίσιμη ώρα της συνειδητοποίησης και της ταυτόχρονης αφύπνισης για τον ποιητή. Είναι η ώρα της εκ βαθέων κριτικής και αυτοκριτικής, που επιβάλλει μια νέα κατεύθυνση. Αυτή την ώρα του δρόμου της Δαμασκού για τον ποιητή, τώρα που από Σαύλος γίνεται Παύλος, τον βρίσκει η ποίηση προκειμένου να ξαναδεί από την αρχή τα πράγματα.
Ολόκληρη η ομιλία του κυρίου Ελισάφ.

Για τον ποιητή και το σύνολο της ποιητικής δημιουργίας του μίλησε διεξοδικά και ο κ. Παναγιώτης Νούτσος, Καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στην  πρόσφατη ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου, "η ποίηση", όπως είπε, "είναι ένας διαρκής παραγωγός αντιδότων",  "υπάρχει ένα διαρκές αναστοχαστικό πεδίο της απορίας, για να οδηγηθούμε στην ανάγκη της ποίησης ως αντιδότου". 
Ολόκληρη η ομιλία του κυρίου Νούτσου.     

Η  καλή μας συνάδελφος  Νίκη Ζούκη διάβασε αποσπάσματα  της συλλογής. Παραθέτω ενδεικτικά την ανάγνωση της πέμπτης ενότητας. (Όλες οι αναγνώσεις της Νίκης ακούγονται στο προηγούμενο ηχητικό αρχείο).

V

Εκεί που σκάβεις μέσα σου γι` άλλη μια φορά
τώρα χωρίς να σταματάς στη δεύτερη βαθμίδα της καθόδου
που ψάχνεις για τη χαμένη βαθιά στη μνήμη αρχή
που αποστρέφεις το βέμμα από την εκκρεμότητα του τέλους
που ανακαλύπτεις πως δεν είσαι όσο αθώος νόμιζες
πως είχες και συ διπλά λόγια και φερσίματα
πως καταδίκαζες τη βία των άλλων δικαιώνοντας τη δική σου
εκεί που παραδέχεσαι πως κάποιων θέλησες το χαμό
που υποψιάζεσαι ότι και κοντινοί σου θέλησαν τον δικό σου
που μάταια προσπαθείς να θεραπεύσεις παραλείψεις
που τις επαναφέρεις συνεχώς πιο ενοχικές, πιο αγκαθωμένες
εκεί που γελάς με την απόπειρά σου να εξαγνιστείς
κι έπειτα την παίρνεις πιο σοβαρά και λες
πως κάποτε αντίκρυσες στ` αληθινά τον θάνατο
πως τίποτα δεν αποκάλυψες σε καμιάν ανάκριση
πως δεν έστειλες απόκρυφες εκθέσεις, δεν θεοποίησες ηγέτες
δεν εγκωμίασες έναν ισχυρό για να σε πάρει στην αυλή του
εκεί που νομίζεις ότι βρήκες απάντηση σε όλα
κι ύστερα βλέπεις τι πρόβλημα έχουν οι απαντήσεις
πόσο γρήγορα γεννούν χιλιάδες νέα ερωτήματα...

Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση.
Τίτος Πατρίκιος, Σε βρίσκει η ποίηση, Κίχλη, 2012

Στη γέφυρα επκοινωνίας με τον κοινό, που στήθηκε στη συνέχεια, διατυπώθηκαν ερωτήσεις στις οποίες ο ποιητής απάντησε διεξοδικά.
  • Τι συγκροτεί τις λεγόμενες "σημειώσεις" για το επόμενο βήμα;
  • Υπάρχει ένας απολογισμός στο τελευταίο έργο;
  •  Πώς μπορεί να βοηθήσει η ποίηση τον άνθρωπο σε συνθήκες κρίσης σαν τη σημερινή;   
  • Ο Πλάτωνας έχει πει πολλά για την ποίηση.  Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι η σχέση φιλοσοφίας και ποίησης;  
  • Με ποιο τρόπο θα μπορούσε ο εκπαιδευτικός να προσεγγίσει καλύτερα ένα ποίημα του Τίτου Πατρίκιου που ανθολογείται στα σχολικά εγχειρίδια;  Μπορεί να δοθεί κάποια "συμβουλή"  από τον ίδιο τον ποιητή;  
  • Υπάρχουν υλικά σήμερα με τα οποία γράφεται η ποίηση;  
  • Κάνοντας αναφορά στον Νίκο Θέμελη και με αφορμή τη φράση του ότι "ο μεγαλύτερος αντίπαλος είναι ο ίδιος σου ο εαυτός", διατυπώθηκε το ερώτημα κατά πόσο είναι εύκολο το επόμενο βήμα.  
  • Γιατί, ενώ έχετε ένα ζηλευτά φωτεινό πρόσωπο, σκοτεινιάζετε όταν μιλάτε για το σήμερα;   
  • Ποια είναι η άποψη του Τίτου Πατρίκιου για την ποιητική παραγωγή στην Ελλάδα σήμερα;   
Στο τέλος της εκδήλωσης ο ποιητής διάβασε ποιήματά του από παλιότερες ποιητικές συλλογές.
Όπως είπε και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Ιωαννίνων κ. Αναγνώστου Γιάννης στο καλοσώρισμα του Τίτου Πατρίκιου, «αντλούμε δύναμη από την ταπεινοφροσύνη του, είμαστε ευγνώμονες για όσα μας προσφέρει, είναι ο οπλισμός μας για την αντιμετώπιση της καθημερινότητάς μας, της ζωής μας".

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013

Παρουσίαση της νέας ποιητικής σύνθεσης του Τίτου Πατρίκιου "Σε βρίσκει η ποίηση", στα Γιάννενα


Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου 2013, στις 8:30 μ.μ.
στην Αίθουσα Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος
Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας

Ελεύθερη είσοδος 

Ομιλητές: Μωυσής Ελισάφ, Πρόεδρος Πνευματικού Κέντρου Ιωαννίνων,
                 Παναγιώτης Νούτσος, Καθηγητής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Διοργάνωση: Σύνδεσμος Φιλολόγων Ν. Ιωαννίνων – Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών

Ποιος είναι ο ρόλος της ποίησης σήμερα;

Ο Τίτος Πατρίκιος απαντά: "Η ποίηση μπορεί να παίξει έναν πολύ σημαντικό ρόλο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Την αποκατάσταση της ανθρώπινης επικοινωνίας, της ανθρώπινης συνεπαφής, της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Να φύγουμε από τη μοναξιά στην οποία μας είχε ρίξει η περίοδος της ευμάρειας και μέσω της ποίησης να αναγνωρίσει ξανά ο καθένας το διπλανό του και τον εαυτό του".



Ένα ποίημα του Τίτου Πατρίκιου που γράφτηκε το 1957 -όταν ήταν 29 χρονών- αλλά είναι εξαιρετικά επίκαιρο είναι το Στίχοι, 2  από τη συλλογή "Μαθητεία 1952-1962".

Στίχοι που κραυγάζουν
στίχοι που ορθώνονται τάχα σαν ξιφολόγχες
στίχοι που απειλούν την καθεστηκυία τάξη
και μέσα στους λίγους πόδες τους
κάνουν η ανατρέπουν την επανάσταση,
άχρηστοι, ψεύτικοι, κομπαστικοί,
γιατί κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα
κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες…
(Π ο ι ε ς  μ ά ζ ε ς;… Μεταξύ μας τώρα
π ο ι ο ι σκέφτονται τις μάζες;…
Το πολύ: μια λύτρωση ατομική -αν όχι ανάδειξη!...)
Γι` αυτό κι εγώ δεν γράφω πια
για να προσφέρω χάρτινα ντουφέκια,
όπλα από λόγια φλύαρα και κούφια!
Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω
να ρίξω λίγο φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή-
όσο μπορώ, κι όσο κρατήσω!...

"Α, Τίτο μου, ένα μεγάλο κομμάτι φως λυώνει έξω απ` τη λύπη των ανθρώπων - καθώς ένα κομμάτι πάγος αφημένο στην πόρτα του εργένη που πέθανε. Και γράφουμε, Τίτο μου, έτσι για να μη λυώνει άχρηστο τούτο το φως..."

"Μα τι τα θέλεις, Τίτο μου, μας χρειάζεται η φωνή -ναι, ναι η φωνή- η ορισμένη, η συγκεκριμένη φωνή. Όσο τέλεια κι αν είναι η συνεννόηση μες στη σιωπή, όσο κι αν η συνεννόηση εξαντλεί τη σιωπή, δεν πρέπει να το ξεχνάμε πως η σιωπή συχνά εξαντλεί τη συνεννόηση..."

Αυτά του έγραφε ο Γιάννης Ρίτσος σε ταχυδρονικά δελτάρια το 1953 μετά την επιστροφή του από το στρατόπεδο του Αη-Στράτη στην Αθήνα. Ο Τίτος Πατρίκιος ήταν ακόμα στον Αη-Στράτη. Δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, τ. 169-170, άνοιξη - καλοκαίρι 2009.

Σημείωση: Τα ηχογραφημένα αρχεία προέρχονται από την εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος "Απόστροφος", που επιμελείται και παρουσιάζει ο δημοσιογράφος Ζαχαρίας Σώκος.

Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2013

"Εγώ θα μείνω"

 Η καλλιτεχνική ομάδα του "Εργαστηρίου Σκέψης" σε συνεργασία με την θεατρική ομάδα "Τεχνικό" οπτικοποίησαν το κείμενο της Νατάσας Γιαμαλή "Εγώ θα μείνω".


Εγώ θα μείνω