το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009

Παγουράδες

Αλήθεια τι χρώμα έχουν οι λέξεις για κάθε έναν από εμάς;


Η άσπρη λέξη δημοσιεύει καθημερινά στο διαδίκτυο την ετυμολογία μιας ελληνικής λέξης. Πρόκειται για μια πρωτότυπη ιδέα νέων ανθρώπων, που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2002, με σκοπό για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας μέσα από την αναζήτηση της ετυμολογίας των λέξεων.

Θέμα της εβδομάδας: Φυλές και παρατσούκλια των Ελλήνων



Παγουράδες
η άσπρη λέξη της ημέρας

«Τιμή μου και καμάρι μου που είμαι από τα Γιάννενα και είμαι παγουράς». Τι μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι κάποιος είναι Γιαννιώτης; Ένα κλασικό παγουροκέφαλο, δηλαδή πλατύ κρανίο, φαρδύ μέτωπο και πρόσωπο τριγωνικό σαν ανάποδο Δ; Σύμφωνα με τους Χούλσε και Σράιντερ και τον ανθρωπολόγο Άρη Πουλιανό, οι απομονωμένοι ορεινοί πληθυσμοί παρουσιάζουν έντονη βραχυκεφαλία (υπερβραχυκεφαλοποίηση), που δίνει στο πρόσωπο τα παραπάνω χαρακτηριστικά που θυμίζουν παγούρι. Παρ’ όλα αυτά, Παγουράδες αποκαλούνται μόνο οι Γιαννιώτες και όχι και οι υπόλοιποι Ηπειρώτες. Άλλωστε, κυρίως οι Γιαννιώτες είναι αυτοί που αποκαλούν τους γείτονές τους κατοίκους της Άρτας «Νεραντζόκωλους», ενώ οι Πρεβεζάνοι αποκαλούνται «Σαρδελάδες». Επίσης, η εν λόγω προσωνυμία χρησιμοποιείται και για την ποδοσφαιρική ομάδα των Ιωαννίνων, τον Π.Α.Σ. Γιάννινα.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, την προσωνυμία έδωσαν οι επισκέπτες της πόλης επειδή οι Γιαννιώτες είχαν στη ζώνη τους δεμένο το παγούρι τους ή επειδή κατέβαιναν στη λίμνη Παμβώτιδα για να πάρουν νερό με τα παγούρια τους.

Ο Άγγελος Τερζάκης αναφέρει ότι στο Αλβανικό Μέτωπο του ’40 κάποιοι, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τον πόλεμο, γέμιζαν με νερό ένα παλιό μεταλλικό παγούρι του στρατού, το βάζανε στη γάμπα τους και...πυροβολούσαν. Έτσι, δημιουργούσαν ένα πολύ ελαφρύ τραύμα που τους έστελνε αναγκαστικά στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο στον Κουραμπά. Οι γιατροί του Νοσοκομείου, που κατάλαβαν το κόλπο, λέγανε μεταξύ τους «άιντε κι άλλος με παγούρι ήρθε, άιντε κι άλλος με παγούρι ήρθε» κι έτσι σιγά σιγά τους βαφτίσανε με το παρατσούκλι «παγουράδες».

Πηγή: Άσπρη Λέξη

4 σχόλια:

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Τι άσπρη! Διάφανη και γάργαρη σαν το νεράκι του παγουριού!
Από τις εκδόσεις της μάς αρέσει πολύ ο πειρατής Μάνι μάνι με τη βρεγμένη σανίδα του (παιδικό), με τον οποίο έχουμε φάει τις θάλασσες.
Δε θα ήταν άσχημο μια ομάδα παιδιών να μας καλημερίζει στην τάξη με τη δική της λέξη..
( Αν και έτσι όπως το εξέφρασα το μυαλό σας θα πήγε στη γνωστή λέξη...)
Λοιπόν, πολλά φιλιά στους παγουράδες:-)

Ε. Στάμου είπε...

Εμείς Διονύση ξεφύγαμε κατά πολύ από τα 5+ οπότε τέρμα οι πειρατές με τη βρεγμένη σανίδα, μην την αρπάξω καμιά ώρα.
Επικίνδυνη η πρόταση για καλημέρισμα. Νομίζω ότι αν τη μεταφέρω στην τάξη δε θα τη γλιτώσω τη "γνωστή λέξη", σωστά το εξέφρασες.
Κι εμείς που ζούμε χρόνια με τους παγουράδες δικαιούμαστε φιλί, υποθέτω.

Unknown είπε...

Ωραίο! Το χρώμα των λέξεων...Για τους "παγουράδες" ειδικά,και για μας που έστω για λίγο -ζήσαμε μαζί τους, το χρώμα της μνήμης τους βάφει κόκκινους! Με όλα τα συμπαρομαρτούντα! Πάντως άσπρη δεν είναι η λέξη.Τα Γιάννενα-έτσι κι αλλιώς-ή τα αγαπάς πολύ όμως ή τα μισείς πολύ όμως.Δεν παίζεις μαζί τους, ή μπαίνεις στο χορό [θυμάμαι τον Τσουλκάνη, τον Καρβούνη,την Καραβατιά,τις φωτιές]τίρλα με κλαρίνα κ' τσίπουρο ή είσαι στην απ' έξω με ...τον τρόπο των άσπρων ανθρώπων.Σου αφιερώνω Λιτσάκι μου...αφιερωμένο,ένα ηπειρώτικο τραγούδι,όποιο αγαπάς,με ...παγουράδικα εξαίσια κλαρίνα!

Ε. Στάμου είπε...

Αννούλα γεια σου.
Πόσες αναμνήσεις κουβαλάς, ε; Οι λέξεις σου είναι γεμάτες από τα χρώματά τους.

Όλα άλλαξαν από τότε Άννα μου. Ο Τσοκάνης έγινε πάρκινγκ ξενοδοχείου, για τον Καρβούνη δεν ξέρω, δεν ξαναπήγα από τότε, φωτιές/κλαρίνα/τσίπουρο στη θέση τους, ζουν και βασιλεύουν, ο μώλος χάλασε, ο ψαράς χάθηκε.

Σταθερά παραμένουν στη θέση τους η ομίχλη και η μελαγχολία της ασταμάτητης βροχής.

Πολλά φιλιά