Άσμα Ασμάτων: έρωτας θεϊκός ή έρωτας ανθρώπινος;

"Το Άσμα των Ασμάτων που είναι του Σολομών",

βλάστησε ανάμεσα σ` ένα ποιμενικό λαό, το λαό της Παλαιστίνης. Είναι ένα γαμήλιο τραγούδι. Τα πρόσωπα που μας παρουσιάζει είναι η Νύφη, ο Άντρας -τους υποδύονται ίσως δυό πρωταγωνιστές- και ο Χορός από γυναίκες ή και άντρες.
(Από το προλόγισμα του βιβλίου "ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ, μεταγραφή Γιώργος Σεφέρης).

Το περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ αφιερώνει τρία συνεχόμενα τεύχη "στον θεό Έρωτα, που μας κληροδότησε η Αρχαιότητα, προσωποποίηση της αρχέγονης δύναμης της επιθυμίας και του πόθου για τον άλλον, της ροπής για ένωση με τον άλλον".

Στο τρέχον τεύχος (110/Μάρτιος 2009) διαβάζουμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Θάνου Χρήστου, επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σχετικό με την εικονογράφηση του ποιήματος του Σολομώντα.

"Ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της εβραϊκής λογοτεχνίας που με το βαθύτατα ερωτικό του περιεχόμενο έδωσε το έναυσμα σε πολλούς δημιουργούς να προχωρήσουν στην εικονογράφησή του είναι το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντα. Οι στίχοι του έδωσαν τη δυνατότητα να εκφράσουν τον λυρισμό του, να τονίσουν τη σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα, να σχολιάσουν την ένωσή τους, να αναδείξουν τις τρυφερές πλευρές του έρωτα. Χωρίς να χρειάζεται να αναφερθούν οι απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί, για το αν δηλαδή πρόκειται για ένα καθαρά ερωτικό κείμενο ή για μία αλληγορία του έρωτα μεταξύ του Θεού και του Ισραήλ ή του Χριστού με την εκκλησία, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στην περίπτωση των ελλήνων δημιουργών υπερισχύει η πρώτη εκδοχή". (Περισσότερα)

Γιατ’ είναι δυνατή
σαν θάνατος η αγάπη,
σκληρό καθώς ο άδης
το πάθος το αγαπητικό.
Οι φλόγες της φλόγες φωτιάς,
άγριο αστροπελέκι.

Άσμα Ασμάτων 7.7 - 8-7

Το Άσμα Ασμάτων είναι από τις πλουσιότερες εκφράσεις της ζωής και της ποίησης. Είναι από τα ποιήματα εκείνα που μια δαιμόνια διάθεση του μυαλού, τα κάνει χθεσινά, σημερινά και αυριανά. Οι δύο ερωμένοι μέσα στο ποίημα αντιπροσωπεύουν την αγάπη, που είναι τόσο στενά δεμένη με τις υπάρξεις μας, ώστε να μας ενθουσιάζει και να εξάπτει την ωραία και αχαλίνωτη ορμή, που υπόσχεται πολλά κι απολαμβάνει περίσσια.

Το αίσθημα αναβρύζει σε μια εποχή που όλα ξαναζούν, η φύση, το σώμα μας, οι ελπίδες σ` ένα μεγάλο αναστάσιμο πανηγύρι, και όλα μυρίζουν άνοιξη, ως τα νερά, τα δέντρα, ο αγέρας και τα κορμιά μας.

(Από το περιοδικό Γράμματα της ψηφιακής συλλογής Κοσμόπολις).

Σαν τ` άγριο τριαντάφυλλο στ` αγκαθερά τα βάτα
Έτσι είναι η φιλενάδα μου ανάμεσα στις νέες.
Και σαν τη μηλοκυδωνιά μέσ` στα δέντρα του λόγγου.
Έτσι είναι ο αγαπημένος μου στα παλληκάρια μέσα.

[...]Τα λούλουδα φυτρώσανε
Στη γης και στα λειβάδια.
Ήλθε ο καιρός των τραγουδιών.
Και να, η φωνή του τρυγονιού
Γροικιέται στα λημέρια μας.

Να, της συκιάς ο νέος καρπός
Ροδόσκασε κοκκινιστός
Και της αγράμπελης ο ανθός
Μοσκοβολάει στα πλάτια.

[...] Σ` όρκο σας βάζω εσάς κοπέλλες της Γερουσαλήμ
Στα ζαρκάδια και στα ελάφια των αγρών
Να μην αγγίξετε, να μην ξυπνήστε
Την Αγάπη - ώσπου μονάχη το θελήσει!

Μετάφραση Γιωσέφ Ελιγιά

Krataia os thanatos agapi - Manos Xatzidakis