Αλ. Παπαδιαμάντης: " Όνειρο στο κύμα"

Το "Όνειρο στο κύμα" αποτελεί ένα ειδυλλιακό, ηθογραφικό διήγημα που κατατάσσεται στα "αυτοβιογραφικά" διηγήματα του Παπαδιαμάντη. Σ` αυτήν την κατηγορία διηγημάτων ανήκουν όσα σχετίζονται με τις μνήμες από την εφηβική του ηλικία. Το θέμα του είναι η αντιπαράθεση της ευτυχισμένης εφηβείας στη φθορά της ωριμότητας.

Εικόνα του Γιώργου Κόρδη για το βιβλίο

του Α. Παπαδιαμάντη

«Διηγήματα της Αγάπης»

Στο διήγημα αυτό ο Παπαδιαμάντης δημιουργεί τον τύπο του εξομολογούμενου αφηγητή που αποφασίζει να καταγράψει το μετασχηματισμό του από "βοσκού εις τα όρη" σε δικηγόρο "με δίπλωμα προλύτου" [...], που αντιστοιχεί με το πέρασμα από το βουνό στην Αθήνα, από την εφηβεία στην ωριμότητα, από την παραδεισιακή ελευθερία στην όλο μέριμνες δουλεία αυτού του κόσμου (με έμφαση στο κοινωνικό στοιχείο).
Το Όνειρο στο κύμα συνδέεται και με την ποιμενική λογοτεχνία, η οποία πηγάζει από την επιθυμία του ανθρώπου να αποκαταστήσει τη σχέση του με τη φύση, ζώντας μακριά από τον πολιτισμό και απολαμβάνοντας τον έρωτα. Έτσι, αυτό το είδος υμνεί την ελευθερία του φυσικού ανθρώπου, την αυτάρκεια και την απλότητά του. Ενώ όμως η προοπτική της παρουσίασης είναι ειδυλλιακή, το περιεχόμενο του διηγήματος είναι ρεαλιστικό, αφού αφηγείται μια ιστορία αληθοφανή, εκφράζοντας τη σύγχρονη της εποχής του Παπαδιαμάντη αντίληψη για την ηθογραφία.
Σε ένα ορεινό επαρχιακό σχολείο της Ηπείρου, με τις 6 μαθήτριες της θεωρητικής κατεύθυνσης, ξεφεύγουμε για λίγο από το κυνηγητό της ύλης και με φαντασία και όνειρο δημιουργούμε συνθέσεις για κολάζ, με τα οποία διακοσμούμε την τάξη. Τα υλικά μας; Ένας υπολογιστής, το σχολικό βιβλίο αλλά και το διαδίκτυο, που προσφέρει εξαιρετικά δείγματα δουλειάς συναδέλφων στο συγκεκριμένο μάθημα. Ξεχωρίσαμε το ιστολόγιο Λογοτεχνία Κατεύθυνσης απ΄ όπου "κλέψαμε" αρκετά περιουσιακά του στοιχεία.

Ο νεαρός βοσκός είναι ευτυχισμένος (κατάσταση ισορροπίας). Η εμφάνιση της Μοσχούλας και της ομώνυμης κατσίκας προοιωνίζεται μια κατάσταση ανατροπής. Για να κατοχυρωθεί η ισορροπία πρέπει ο βοσκός να διαλέξει μια από τις δύο. Η επιλογή γίνεται αρχικά προς την πλευρά της κατσίκας (επιστροφή στην αρχική κατάσταση), αλλά τελικά ευνοεί την κοπέλα, πράγμα που οδηγεί σε μια κατάσταση μεταμφιεσμένης ισορροπίας, ουσιαστικά ανισορροπίας. Περαιτέρω το δίλημμα -παραμονή σε μοναστήρι ή απόκτηση γνώσης- λύνεται υπέρ του δεύτερου σκέλους, πράγμα που οδηγεί στην τελεσίδικη δυστυχία του ήρωα αφηγητή.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΨΑΡΟΥ, Α΄ΒΡΑΒΕΙΟ Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ταξη, 2ο Γυμνάσιο Άμφισσας

Η επικινδυνότητα των βράχων, το νυμφοστόλιστο θαλάσσιο άντρο με άσπρα κρυσταλλοειδή κοχύλια απ` όπου άρχιζε το μονοπάτι που οδηγούσε στην ακρογιαλιά, η παρουσία της σελήνης, ο ίσκιος πάνω στους βράχους, μια βάρκα που πλέει αργά, αποτελούν, εκτός των άλλων, στοιχεία που προσδίδουν ποιητική λειτουργία στο διήγημα.

Η πηγή της ευτυχίας του νεαρού βοσκόπουλου ήταν η επικοινωνία με τη φύση, ο καθαρός αέρας και η θάλασσα, η άνεση κινήσεων. Η ζωή κοντά στους πνευματικούς του πατέρες-μοναχούς και το θεό. Στο τέλος αναφωνεί.

"Ω! ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρη!...