Για τους φίλους του βιβλίου

"Απ` όλα τα εργαλεία του ανθρώπου, το πιο εκπληκτικό είναι, χωρίς καμιά αμφιβολία, το βιβλίο. Τα άλλα είναι προεκτάσεις του κορμιού του. Το μικροσκόπιο και το τηλεσκόπιο είναι προεκτάσεις της όρασής του. Το τηλέφωνο είναι προέκταση της φωνής του. Έχουμε επίσης το αλέτρι και το σπαθί, προεκτάσεις του χεριού του. Το βιβλίο όμως είναι άλλο πράγμα. Το βιβλίο είναι μια προέκταση της μνήμης και της φαντασίας του".
JORGE LUIS BORGES

Φωτογραφία Αγγελική Δουβέρη

Σήμερα σίγουρα έχουμε λογοτεχνία. Έχουμε όμως καλή λογοτεχνία ή δίνουμε τη σημασία που πρέπει στην καλή λογοτεχνία; Ερωτήματα που τίθενται σε κείμενο του Μιχάλη Σταφυλά με τίτλο "Η ποιότητα και η εμπορικότητα του βιβλίου" στο τεύχος Απριλίου-Μαΐου-Ιουνίου 2009 του περιοδικού της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. (Η «Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών» ιδρύθηκε τον Ιούλιο 1934 με πρόεδρο το Γρηγ. Ξενόπουλο).

Απ` το φεγγάρι

Απ` το φεγγάρι
μην ελπίζεις άλλο φως.
Αν είναι έτσι χλομό
και ανεβαίνει κάθε βράδυ λυπημένο,
δε φταίει αυτό.
Φταίει ο άδειος ουρανός
κι ο δρόμος ο συνηθισμένος.

Χρίστος Λάσκαρης

Όπως σημειώνει ο κ. Σταφυλάς, "...Για να `μαστε ειλικρινείς, η ποιότητα δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Άλλοτε η ποιότητα θέλαμε να `χει και λίγο ή πολύ πολιτικό μήνυμα. Αυτό είχε σα μέτρο το μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού κοινού. Σήμερα θέλουμε και λίγη χυδαιολογία, λίγες αφηρημένες έννοιες , κάποιον άκρατο ρεαλισμό. Το ρομαντισμό τον θεωρούμε παλαιοημερολογήτικο. Από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό περάσαμε στον σαρκικό ρεαλισμό. Άλλοτε το βιβλίο το θέλαμε και σαν μορφωτικό προσωπικό μας εργαλείο. Όπως κιόλας το είπε ο Μισέλ Τουρνιέ το βιβλίο έχει δύο δημιουργούς: Αυτόν που γράφει κι αυτόν που το διαβάζει. Τώρα το θέλουμε και ψυχαγωγικό ("θα διαβάσω ένα βιβλίο για να σκοτώσω την ώρα μου"). Όταν δεν κάνουμε κομπιούτερ ή δεν βλέπουμε τηλεόραση.
Ανάμεσα στην εμπορικότητα και την ποιότητα του βιβλίου, φυσικό είναι να προτιμιέται η πρώτη από τους εκδότες. Τα μπεστ σέλερ έχουν συνήθως ψωμί. Κι αυτά δεν τα κάνει συνήθως η ποιότητα αλλά η διαφήμιση.
Φταίει βέβαια και το Κράτος για την κατάσταση. Οι Υπουργοί Πολιτισμού (με εξαίρεση τη Μελίνα), έχοντας και την αρμοδιότητα του ποδοσφαίρου, προτιμούν να ενισχύσουν τη μπάλα από το βιβλίο. Η μπάλα σε κάνει να ξεχνάς πολλά, ενώ το βιβλίο σου τα θυμίζει. Ποτέ δεν δόθηκαν κίνητρα στους Έλληνες ν` αγαπήσουν το βιβλίο. Να το συνηθίσουν. Να τους γίνει απαραίτητο...".

ΣΑΛΒΑΝΤΟΡ ΝΤΑΛΙ μανιακός με τα βιβλία

Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν νοείται πολιτισμός χωρίς βιβλία. Τα βιβλία δεν είναι μόνο παράθυρο προς τον κόσμο αλλά μετάβαση στον κόσμο, συντροφιά με τον κόσμο. Είναι θα λέγαμε, "του πνεύματος τα μάγια", για να θυμηθούμε και το λόγο του Κωστή Παλαμά.