Η λογοτεχνία στο απόσπασμα

του Νικήτα Παρίση*

Εκτέλεση πρώτη

Ήταν βοσκόπουλο. Δεκαοχτώ μόλις ετών. Ζούσε στη δική του επικράτεια, στην ελεύθερη επικράτεια των βουνών. Χαιρόταν την ευφροσύνη μιας «αγράμματης» ευτυχίας. Όμως, η έφηβη αφέλεια δεν άφηνε το βοσκόπουλο να καταλάβει και να χορτάσει την ανάσα και τη γεύση της μαγεύουσας φύσης. Χωρίς να το ξέρει, ήταν ευτυχισμένο.

Στην ίδια, ακριβώς, επικράτεια των βουνών, ζούσε και η Μοσχούλα, 16χρονη ανηψιά του πλούσιου γαιοκτήμονα της περιοχής. Ανάμεσα στο 18χρονο βοσκόπουλο και τη Μοσχούλα λίγες μόνο λέξεις ακούστηκαν, σχεδόν στον αέρα, αλλά με ένα λανθάνοντα, παιδικό, αφελή και σχεδόν ανεπαίσθητο ερωτισμό.

Μέχρι και την ημέρα που το βοσκόπουλο έζησε την ξεχωριστή μαγεία μιας φεγγαρόφωτης νύχτας. Η Μοσχούλα είχε πέσει στη θάλασσα γυμνή. Το βοσκόπουλο, καλά προφυλαγμένο, την έβλεπε στο πλούσιο φεγγαρόφωτο. Αληθινό όνειρο στο κύμα!

Ήτον απόλαυσις, όνειρον, θαύμα. [….] Έβλεπα την αμαυράν και όμως χρυσίζουσαν αμυδρώς κόμην της, τον τράχηλόν της τον εύγραμμον, τας λευκάς ως γάλα ωμοπλάτας, τους βραχίονας τους τορνευτούς, όλα συγχεόμενα, μελιχρά και ονειρώδη εις το φέγγος της σελήνης. Διέβλεπα την οσφύν της την ευλύγιστον, τα ισχία της, τας κνήμας, τους πόδας της, μεταξύ σκιάς και φωτός, βαπτιζόμενα εις το κύμα.[…] Ήτον πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρον επιπλέον εις το κύμα. Ήτον νηρηίς, νύμφη, σειρήν, πλέουσα, ως πλέει ναυς μαγική, η ναυς των ονείρων. 

Μέχρι που ήρθε η κρίσιμη στιγμή. Η Μοσχούλα βούλιαζε, πνιγόταν, χανόταν. Το βοσκόπουλο δεν άργησε να πέσει στη θάλασσα. Και, ω! τι θαύμα! Ένιωσε την ταραχή απ’ το πρώτο άγγιγμα. Το πρώτο ρίγος από την ανεπαίσθητη επαφή με το γυμνό κορμί, μέσα στο καθαρτήριο θαλασσινό νερό…
Τώρα το βοσκόπουλο, σε ώριμη πλέον ηλικία, δικηγόρος, ζώντας την «εγγράμματη» δυστυχία του, τα αναπολεί εκείνα τα χρόνια της έφηβης ευτυχισμένης αμεριμνησίας στις βουνοπλαγιές του νησιού του. Αναπολεί την πρώτη ενήδονη στιγμή της ζωής του, το όνειρο στο κύμα μιας φεγγαρόφωτης νύχτας, και ακούει μέσα του τη νοσταλγούσα φωνή :

 Ω! ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρη!...

Αντίδραση πρώτη
- Αυτά διδάσκετε, κύριοι; Το ξύπνημα του έφηβου ερωτισμού; Τον νοσηρό και ενεκπλήρωτο ερωτισμό ενός βοσκόπουλου, που μένει εκστατικό κρυφοβλέποντας το γυμνό κορμί μιας σχεδόν συνομήλικης έφηβης; Τη ρομαντική και αισθησιακή μέθη μιας πανσέληνης νύχτας; Αυτά διδάσκετε;
- Όχι, κύριοι! Ο λόγος της λογοτεχνίας είναι ασύμβατος με το μνημονιακό μας δράμα. Δε μας χρειάζεται. Να στηθεί η λογοτεχνία στο απόσπασμα!...

 Εκτέλεση δεύτερη

Αρωματισμένοι νέοι της Σιδώνος! Διασκέδαζαν με το δικό τους τρόπο. Είχαν φέρει ηθοποιό και άκουγαν απαγγελλόμενη τη μαγεία του ποιητικού λόγου. Άκουσαν και το επίγραμμα για τον Αισχύλο. Αυτό που ο μεγάλος τραγικός καμαρώνει μόνο για την αλκή που έδειξε στο άλσος του Μαραθώνα. Τότε με τους βάρβαρους Πέρσες!
Ένας απ’ τους νέους της Σιδώνος, ένα «παιδί φανατικό για γράμματα», αντέδρασε βίαια. Θύμωσε που ο μεγάλος Αισχύλος καμάρωνε μόνο για την πολεμική του αρετή και λησμονούσε τον υψηλό λόγο της τραγικής του ποίησης!

 Αντίδραση δεύτερη
- Όχι, κύριοι! Δε μας αρέσει αυτή η αρωματισμένη τρυφηλότητα, όπως την παρουσιάζει ο αλεξανδρινός ποιητής. Τον απορρίπτουμε αυτόν τον αδρανή βίο της πολυτέλειας. Αυτή τη διαρκή θωπεία και λατρεία της ποίησης. Οι καιροί απαιτούν δράση, ένταση, δημιουργία.
- Εντελλόμεθα: να στηθεί η λογοτεχνία στο απόσπαμα. Δε μας χρειάζεται!

Χαριστική βολή

Ο Τεύκρος, τοξότης στον τρωικό πόλεμο, ζει τώρα την μετατρωική του περιπέτεια στην Κύπρο. Άυπνες οι νύχτες. Έμαθε τη φοβερή αλήθεια και τώρα περνάει ταραγμένες ώρες. Πολεμούσαν οι Έλληνες χρόνια δέκα στην Τροία για την ωραία Ελένη, που την άρπαξε ο Πάρης, ενώ η όμορφη γυναίκα του Μενέλαου βρισκόταν στη χώρα του Πρωτέα, στην Αίγυπτο.
Σωριάστηκαν όλα μέσα στο θολωμένο μυαλό του Τεύκρου. Ζει τις γκρεμισμένες μέρες και νύχτες της ζωής του. Τα ανάπηρα, στην ψυχή του, κυπριακά βράδια. Δεν την αντέχει τη φοβερή αλήθεια, το κούφιο ψεμά, που γι’ αυτό πολεμούσαν χρόνια δέκα και γέμισε ο Σκάμανδρος ανθρώπινα κουφάρια. Έτσι, λοιπόν! Στήθηκε ένας ολόκληρος πόλεμος για ένα ψέμα:

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Αντίδραση τρίτη
- Αυτά διδάσκετε, κύριοι; Θα γκρεμίσετε όλους τους μύθους της εθνικής μας αξιοπρέπειας. Η προσβολή υπήρξε κατάφωρη. Μας έκλεψαν την ωραία Ελένη! Να έχετε, κύριοι δάσκαλοι της λογοτεχνίας, εθνική ευαισθησία. Δε θα τα γκρεμίσουμε όλα. Ελάχιστα μας έχουν απομείνει όρθια. Να τα σεβαστούμε!
- Όχι, κύριοι! Δεν αρέσουν αυτές οι σεφερικές μεταπλάσεις των εθνικών μας μύθων. Η λογοτεχνία είναι πλέον καταπεπτωκυία. Σ’ αυτή τη γλώσσα να επανέλθετε!

- Τέλος όλα. Εντελλόμεθα: να δοθεί στη λογοτεχνία η χαριστική βολή!!!
 

Πηγή εικόνας

Ο Νικήτας Παρίσης είναι φιλόλογος και συγγραφέας.