ΚαβαφΟΓΝΩΣΙΑ

Τεστ εναλλακτικών επιλογών. Δοκιμάστε κι εσείς. Μπορεί να ξέρετε περισσότερα απ` όσα νομίζετε. Διαλέξτε ποια απάντηση περιγράφει πιο σωστά τις δέκα λέξεις  ή φράσεις παρακάτω, αφού διαβάσετε πρώτα  τα ποιήματα που κρύβονται πίσω τους.  Εάν δεν σας ικανοποιούν οι απαντήσεις που δίνονται, γράψτε στα σχόλια τη δική σας, εναλλακτική απάντηση.

1. Τρώες
2. Τα Κεριά του Καβάφη
3. Ιθάκη
4. Φωνές
5. Σαν έξαφνα ώρα μεσάνυχτα ακούσεις τη μουσικήν εκείνη που κηδεύει την τύχην σου
6. Γιατί οι βάρβαροι μας άφησαν να περιμένουμε
7. Είπες· "Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα"
8. Διαβάζοντας  Καβάφη
9. Κ` έπληττεν ουκ ολίγον έχοντας κουβέντες στοιβαγμένες μέσα του
10. Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα

Οι περισσότερες από τις απαντήσεις που θα βρείτε είναι στίχοι άλλων, Καβαφογενών ποιημάτων.  

(για να ενεργοποιηθεί το  επόμενο διαλέξτε μία από τις προτεινόμενες απαντήσεις)

Καβαφογενή ονομάζονται τα ποιήματα που "έμμεσα είτε άμεσα έχουν αφετηρία κάποια από τις συνθέσεις του Καβάφη", που "συνομιλούν ρητώς με την ποίηση του Καβάφη, ή στα οποία η συνομιλία, όταν δεν είναι ρητή, είναι τόσο εμφανής που καθίσταται αδιαμφισβήτητη, και ποιήματα που αναφέρονται ρητώς στον Καβάφη (στη ζωή και το έργο του)", γράφει ο Ν. Βαγενάς στην εισαγωγή του  βιβλίου, Συνομιλώντας με τον Καβάφη. Ανθολογία ξένων καβαφογενών ποιημάτων,  Ν. Βαγενάς (επιμ.), Θεσσαλονίκη 2000, εκδ. ΚΕΓ.
Ο Ν. Βαγενάς αναφέρει ότι "ο Καβάφης είναι, αν όχι ο γνωστότερος, ο γοητευτικότερος ποιητής της εποχής μας και είναι ταυτόχρονα αυτό που οι αγγλοσάξωνες αποκαλούν the poets` poet, δηλαδή ο ποιητής που θαυμάζουν περισσότερο οι ποιητές" και επίσης ότι "τα καβαφικά ποιήματα που γίνονται περισσότερο θέμα συνομιλίας με τους ξένους ποιητές είναι τα Περιμένοντας τους βαρβάρους και Ιθάκη" .

Για την επιρροή της ποίησης του Κωνσταντίνου Καβάφη σε ποιητές απ` όλο τον κόσμο και τη δημιουργία των Καβαφογενών ποιημάτων τα οποία ανθολογήθηκαν στον τόμο Συνομιλώντας με τον Καβάφη δείτε το ντοκιμαντέρ από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ.

Όλα τα έργα του Καβάφη περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική έκδοση του Αρχείου Καβάφη, που είναι έργο του Σπουδαστηρίου Nέου Eλληνισμού.

Από το Καβαφικό ποίημα Ιθάκη εμπνεύστηκε  ο Lluís Llach (Λουίς Λιακ), "ένας από τους πιο αγαπητούς καταλανούς τραγουδοποιούς (είναι και ποιητής), το διάσημο ορατόριό του Ταξίδι στην Ιθάκη".

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ (Viatge a Ítaca)

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νά `ναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Να εύχεσαι νά `ναι μακρύς ο δρόμος.

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι

που θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·

σε πόλεις πολλές να πας

να μάθεις και να μάθεις απ` τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.

Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·

και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.

Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.

Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.

Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.

Μακριά να πάτε πιο μακριά
πέρα απ` τα δέντρα που, πεσμένα, σας μαντρώνουν,
μα κι όταν πίσω σας θα τά `χετε αφήσει
μη σταματάτε, προχωράτε πέρα.
Μακριά, όλο και πιο μακριά,
πέρα απ` του σήμερα τα δεσμά,
μα κι όταν η αλυσίδα θά `χει πέσει
με διάβα γρήγορο να προχωρήσετε ξανά.
Μακριά, ναι, πολύ πιο μακριά
πέρα απ` το αύριο που ήδη πλησιάζει,
μα κι όταν ποστέψετε πως έχετε φθάσει
ψάξτε να βρείτε καινούργιους δρόμους.

Καλό ταξίδι νά `χουν οι πιστοί
του λαού οι μαχητές, οι κραταιοί.
Ούριους ανέμους ο Αίολος να στέλνει
στου καραβιού τους όλα τα πανιά,
κι αφού μεσ` στους πολέμους θα έχουν γεράσει
ηδονή να τους δίνουν νεανικά κορμιά.
Πλούσια ψαριά στα δίχτυα τους τ` αστέρια,
γεμάτα περιπέτειες, γεμάτα γνώσεις.
Καλό ταξίδι νά `χουν οι πιστοί
του λαού οι μαχητές, οι κραταιοί,
κι αφού μεσ` στους πολέμους θα έχουν γεράσει
να ευφραίνει ο Έρως το γενναίο τους κορμί,
γεμάτο περιπέτειες, γεμάτο γνώσεις.

Η πρώτη στροφή του ποιήματος είναι συντομευμένη μορφή της "Ιθάκης" 

του Καβάφη σε μετάφραση -στο πρωτότυπο- του Κάρλες Ρίμπα.

Η μετάφραση του ποιήματος από τα καταλανικά είναι του Αλέξη Εουδάλδ Σολά.

Quan surts per fer el viatge cap a Itaca,
has de pregar que el camí sigui llarg,
ple d'aventures, ple de coneixences.
Has de pregar que el camí sigui llarg,
que siguin moltes les matinades
que entraràs en un port que els teus ulls ignoraven,
i vagis a ciutats per aprendre dels que saben.
Tingues sempre al cor la idea d'Itaca.
Has d'arribar-hi, és el teu destí,
però no forcis gens la travessia.
És preferible que duri molts anys,
que siguis vell quan fondegis l'illa,
ric de tot el que hauràs guanyat fent el camí,
sense esperar que et doni més riqueses.
Itaca t'ha donat el bell viatge,
sense ella no hauries sortit.
I si la trobes pobra, no és que Itaca
t'hagi enganyat. Savi, com bé t'has fet,
sabràs el que volen dir les Itaques.

Σχόλιο: Η φωνή των  Καβαφικών στίχων ακόμα και σήμερα αντηχεί απόηχους ανήκουστους, αν κρίνω από τον ενθουσιασμό του κόσμου.

Το μέγεθος όμως της διεθνούς απήχησης του Καβάφη αποτυπώνεται και στο έργο ενός άλλου  σπουδαίου καταλανού καλλιτέχνη, συνεχιστή στην εκκλησία Σαγράδα Φαμίλια του γλυπτικού έργου του Γκαουντί, του Josep Maria Subirachs (Ζοζέπ Μαρία Σουμπίρακς), ο οποίος άντλησε από τον Καβάφη θέματα για γλυπτικά και χαρακτικά του έργα.

πηγή εικόνας

πηγή εικόνας

Ταξιδεύοντας στο διαδίκτυο και στην ισπανική πόλη Πάλμα ντε Μαγιόρκα βρήκα τις παραπάνω εικόνες, στις οποίες βλέπουμε ένα γλυπτό του καταλανού καλλιτέχνη  Σουμπίρακς, με χαραγμένο στη βάση του το ποίημα του Καβάφη "Ιωνικόν".

Βιβλιογραφία: Συνομιλώντας με τον Καβάφη. Ανθολογία ξένων καβαφογενών ποιημάτων,  Ν. Βαγενάς (επιμ.), Θεσσαλονίκη 2000, εκδ. ΚΕΓ.