Πάθη

Η λέξη έχει πολλές σημασίες, αλλά τις μέρες αυτές λέγοντας Πάθη ο λαός εννοεί τα Θεία Πάθη, τα Πάθη του Χριστού και χρονικά την Μεγάλη Εβδομάδα, μέχρι την Ανάσταση.

 Νίκος Γκάτσος, "Μεγάλη Πέμπτη"
(Μουσική: Χρήστος Τσιαμούλης,
Ερμηνεία: Αλκίννος Ιωαννίδης)

Αυτός που κρέμασε τον ήλιο
στο μεσοδόκι τ' ουρανού
κρέμεται σήμερα στο ξύλο
ίλεως, Κύριε, γενού.
Και στ' ασπαλάθια της ερήμου
μια μάνα φώναξε, παιδί μου.

Με τ' Απριλιού τ' αρχαία μάγια
με των δαιμόνων το φιλί
μπήκε στο σπίτι κουκουβάγια
μπήκε κοράκι στην αυλή
κι όλα τ' αγρίμια στο λαγκάδι
πήραν το δρόμο για τον Άδη.

Θα ξανασπείρει καλοκαίρια
στην άγρια παγωνιά του νου
Αυτός που κάρφωσε τ' αστέρια
στην άγια σκέπη τ' ουρανού
κι εγώ κι εσύ, και εμείς κι οι άλλοι
θα γεννηθούμε τότε πάλι.

 Η λέξη πάθος έχει το θέμα παθ- από τον αόριστο β΄ (έ-παθ-ον) του ρήματος πάσχω, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από θέμα πενθ- υποφέρω, που απαντάται στις μυκηναϊκές πινακίδες (όνομα te-ra-pe-te, Τελαπένθης) και στον Όμηρο. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε με την έννοια του ο,τιδήποτε παθαίνει κανείς (θετικό ή αρνητικό) και στη συνέχεια περιορίστηκε σε δυο αρνητικές έννοιες με σημασίες συμφορά και αρνητική έξη, αντίστοιχα. 

Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως με την αρνητική σημασία της έξης, της τάσης προς το κακό (ανθρώπινα πάθη, το πάθος της ζήλιας), ενώ η χρήση της με σημασία υπέρμετρου ενθουσιασμού και στη λογοτεχνία αποτελεί σημασιολογικό δάνειο από την γαλλική λέξη passion.  Συναντάμε τη λέξη στις εκφράσεις «χωρίς φόβο και πάθος» και σε εκφράσεις που έχουν σχέση με τα Πάθη του Χριστού «τράβηξα τα πάθη του Xριστού», «τραβώ των παθών μου τον τάραχο» και «εβδομάδα των παθών».

Πηγή: Άσπρη λέξη

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
(Η Κική Δημουλά διαβάζει Δημουλά)

Γοερά το βλέπω ετοιμάζεσαι
για την Ανάστασή σου.

Την πιστεύω αλλά με θλίβει
όπως μάς θλίβουν γοερά
και κάτι άλλα θαύματα που
επαληθεύτηκαν αλλόκοτα:
με το μη μένοντας κοντά μας
όπως μη μένοντας από μεθαύριο Εσύ.

Να αναστηθείς βεβαίως
ποιος νεκρός δεν το θέλει
ποιος υποψήφιος.
Αλλά να έμενες κάτω, εδώ
να μένεις ο πλησίον μας.

Όσα μάς έταξες το είδες
δε γίνονται εκεί πάνω
εν μέσω πολυάσχολων ιλίγγων
και στροβιλισμών της Αναλήψεώς σου.

Θέλουνε γη αυτά τα πράγματα
πετρώδη ακανθόσπαρτη
γι' αυτό και την διεξήλθες τόσον αιματηρά
ίνα άρεις -Συ είπας-
όσα χάσαμε επ' αυτής.

Δε γίνεται τουλάχιστον να μένεις
μία βδομάδα εδώ και μια στο πατρικό σου;
Θαύμα μεγάλο είσαι πια μπορείς
να επιβληθείς στη διανομή σου.
Πώς πηγαινοέρχονται καθημερινά
από εδώ εκεί από κει εδώ
η ζωή και ο θάνατος.

Όχι όχι μη μου μιλάς για τις αόρατες
συνεχείς εκείνες παρουσίες. Είδαμε
σε τι μαρτύριο ψαύσεως τυφλής μάς υπέβαλαν.

Μεγάλωσα όχι θέλω ξεκάθαρους πια
ορατούς λογαριασμούς

ή σε αγγίζω Ιησού
ή Ανασταίνεσαι δια παντός από κοντά μου.

Από τη συλλογή "Ήχος απομακρύνσεων", Ίκαρος 2001

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!