το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2009

Κική Δημουλά, "Η πιο ενδιαφέρουσα σημερινή ελληνίδα ποιήτρια"

...όπως τη χαρακτηρίζει ο ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας Δημήτρης Δασκαλόπουλος στο πλούσιο αφιέρωμα στην Κική Δημουλά
στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Εντευκτήριο» (αρ. 83, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2008). "Η Δημουλά έχει κερδίσει σήμερα αποδοχή και αναγνωρισιμότητα εντελώς ασύμβατες προς την αντιποιητική εποχή μας. Η ιδιαιτερότητα της γραφής της έχει προσθέσει έναν απολύτως προσωπικό, ξεχωριστό τόνο στη σύγχρονη ποίησή μας".
Το περιοδικό όχι μόνο αφιερώνει τις περισσότερες σελίδες του στην ποιήτρια και το έργο της, αλλά και στο πώς το διάβασαν κριτικοί και ομότεχνοί της, ενώ προσφέρει στους αναγνώστες του και ένα dvd στο οποίο η ποιήτρια διαβάζει από τα γραπτά της.

Το αφιέρωμα ανοίγει με χρονολόγιο βίου και έργου της Δημουλά από τα νεανικά της χρόνια, αμέσως μετά τον πόλεμο, μέχρι σήμερα, που συνέταξε ο Γιώργος Κορδομενίδης -εκδότης και διευθυντής του περιοδικού- και που αποτελεί χρήσιμο όσο και αναγκαίο πλαίσιο για την παρακολούθηση μιας ζωής μοιρασμένης ανάμεσα στον βιοπορισμό, τον ρόλο της συζύγου και μητέρας αλλά και την ποίηση.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1931. Το 1954 παντρεύεται τον Άθω Δημουλά. "Ήταν το βήμα μου, ήτανε τα πόδια μου, τα χέρια μου, η αρτιότης μου. Εγώ ήμουν ένα μικρό κορίτσι που διαμορφώθηκα μαζί του. Αν είχα παντρευτεί με έναν άλλο άνθρωπο που δεν είχε ιδέα από ποίηση, μπορεί να μην είχα καν συνεχίσεi".
Το 1985
πεθαίνει ο Άθως Δημουλάς. "Ο θάνατός του μου έκοψε τα χέρια και τα πόδια, με αχρήστευσε, μ` έκανε να τρέμω να βγω έξω, να συναντήσω ανθρώπους".
  • Το 1972 της απονέμεται το β΄ κρατικό βραβείο ποίησης για Το λίγο του κόσμου.
  • Το 1989 της απονέμεται το α΄ κρατικό βραβείο ποίησης για τη συλλογή Χαίρε ποτέ.
  • Το 2001 της απονέμεται (για πρώτη φορά σε γυναίκα) το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της.
  • Το 2002 εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. "Πιστεύοντας ότι κάπου στραβοπάτησε η τύχη -δεν είδε ότι είμαι λακούβα-, στραμπούληξε τα κριτήριά της και με εκσφενδόνισε στον χώρο της Ακαδημίας". Στην τελετή της επίσημης υποδοχής της εκφωνεί ομιλία υπό τον τίτλο "Ο φιλοπαίγμων μύθος".
  • Και μια ακόμη τιμή για την Κική Δημουλά, πανευρωπαϊκής εμβέλειας αυτή τη φορά. Το 2008 της απονέμεται το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το 2010. Τον Μάρτιο του 2010, το Στρασβούργο θα υποδεχθεί την Κική Δημουλά με μια σειρά εκδηλώσεων για το έργο της.
Την αναγνωρισιμότητα του ποιητικού της έργου επισημαίνει και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος: «Αυτή η αναγνωρισιμότητα είναι χαρακτηριστικό όλων των χαρισματικών ποιητών», αποφαίνεται με γενναιοδωρία. "Μόλις διαβάσει κανείς μερικούς στίχους της, στους οποίους όμως δεν παρατίθεται το όνομά της, αναγνωρίζει πως είναι δικοί της".

«Για την πολύτιμη Κική Δημουλά» γράφει ο Μάρκος Μέσκος, σχολιάζοντας κυρίως την τελευταία της ποιητική συλλογή «Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως».

Με όλες τις συλλογές της η Δημουλά συνθέτει το "έπος" της καθημερινότητας. Η ποίησή της, όπως λέει η ίδια, "γεννημένη από μικρά οράματα, στις διαστάσεις του ανθρώπου και του ανθρώπινου, μιλάει, όχι για πράγματα καθημερινά -όπως την έχουν οριοθετήσει- αλλά για πράγματα που συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά και σχεδόν σε όλους μας...".

Τις δυσκολίες της ποίησης που αντιστέκεται στη μετάφραση η οποία ωστόσο επιμένει... παρουσιάζει ο Ντέιβιντ Κόνολι, έχοντας στο ενεργητικό του τη μετάφραση ποιημάτων της για το πρώτο βιβλίο με ποίησή της στα αγγλικά (1997):
"απροσδόκητα ζεύγη λέξεων, λεκτικές επινοήσεις και νεολογισμοί, επιθετοποίηση ουσιαστικών, ουσιαστικοποίηση χρονικών-τοπικών-τροπικών επιρρημάτων αλλά και ρημάτων, ρήματα σε χρήση απαρεμφάτου, απουσία άρθρων, χείμαρροι λέξεων χωρίς ενδιάμεση στίξη, ανακόλουθα, ανανταπόδοτα και, κυρίως, ο πανταχού παρών ανθρωπομορφισμός αφηρημένων εννοιών, μαζί με τη συνακόλουθη μετωνυμία, αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικής της ποιητικής γραμματικής".


Το 2007 κυκλοφόρησε από τον "Ίκαρο" το τόμος Συνάντηση. Γιάννης Ψυχοπαίδης - Κική Δημουλά. Ο Ψυχοπαίδης ανθολόγησε 80 ποιήματα της Δημουλά και ζωγράφισε 73 πίνακες που τυπώθηκαν στο βιβλίο αλλά και εκτέθηκαν στη γκαλερί Ζουμπουλάκη.



"Συνοδοιπόροι σε δύσβατους, παράλληλους δρόμους η εικόνα και ο λόγος, λέει ο Γιάννης Ψυχοπαίδης, παλεύουν να λησμονήσουν ο ένας τον άλλον, για να μπορέσουν να ξαναβρεθούν και να γνωρίσουν τα πράγματα, τον κόσμο και τον εαυτό τους από την αρχή. Απαλλαγμένοι από τον καταναγκασμό της εικονογράφησης και της περιγραφής, ανιχνεύουν και αποκαλύπτουν ποιητική και εικαστική αδεία διαρκώς νέες γόνιμες προσμίξεις".


Κάθε φιλί που δίνεται, μα κάθε ανεξαιρέτως
ένα τοις εκατό αποτελείται
από αιωνιότητα
κι όλο το άλλο από τον κίνδυνο
να ΄ναι το τελευταίο

(Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως)
Ο Πληθυντικός Αριθμός

4 σχόλια:

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Βρε, παιδί μου, εσύ,
Τι θα γίνει; Θα συνεχίσεις να μας προλαβαίνεις και να μας κλέβεις τα θέματα από την τσαντούλα μας;

Πέρυσι είχα πάει σε μια παρουσίαση του "Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως". Καθόμουν πίσω και δεν είχα καλή οπτική επαφή. Η Δημουλά διάβαζε ποιήματά της και μιλούσε, σχολίαζε ( όχι τα ποιήματα, βέβαια..) Η γοητεία ήταν στο ότι πολλές φορές αναρωτιόμουν αν αυτό που μόλις είχα ακούσει ανήκε σε κάποιο ποίημα ή ήταν μέρος σχολίου.
Λόγος που δε γνωρίζει εκπτώσεις, αδιαπραγμάτευτα ποιοτικός και ποιητικός. Δες, π.χ, τα πεζά της, τις συνεντεύξεις της, ακόμα. Λες και εμβαπτίστηκαν κι αυτά στης ποίησης τη χύτρα...
Θα επανέλθουμε, σίγουρα.
Πολλή ωραία η ανάρτηση - πφ!, εννοείται!

Ε. Στάμου είπε...

Βρε παιδί μου κι εσύ,
Παρακολουθείς ποιητικές και μουσικές βραδιές,
διοργανώνεις ποιητικές εκδηλώσεις,
κάνεις ποιητικά ταξίδια και μετά γεμίζεις και το μπλογκάκιόν σου με ποιητικές εικόνες (ειδικά εκείνη με τα βότσαλα είναι καταπληκτική, αλλά δεν είδα τη Χρυσαφίτισσα).
Έντονα ποιητική η ατμόσφαιρα, διαχέει ποιητική διάθεση και ευαισθησία.
"Αδιαπραγμάτευτα ποιητικός και ποιοτικός - πφ!".

Διονύσης Μάνεσης είπε...

(Βρε, το "πολλή ωραία" το πρόσεξε κανείς;;;!!!)

Μαρία Παναγιωτακοπούλου idifono@yahoo.gr είπε...

21 ΜΑΡΤΙΟΥ-ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ
στο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΑΣ

Η Μαρία Φαραντούρη ερμηνεύει σε πρώτη εκτέλεση «Το τελευταίο σώμα μου» της Κικής Δημουλά σε μελοποίηση Σάκη Παπαδημητρίου με την ορχήστρα νυκτών εγχόρδων του Δήμου Πάτρας υπό τη διεύθυνση του Θανάση Τσιπινάκη. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 21 Μαρτίου, ημέρα Παγκόσμιας Ποίησης, στις 9.00μ.μ στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πάτρας.
Πρόκειται για μελοποιημένα αποσπάσματα «μουσικές λεπτομέρειες ενός ποιητικού πίνακα» σύμφωνα με τον συνθέτη από την ποιητική συλλογή της Κικής Δημουλά «Το τελευταίο σώμα μου», που πραγματεύεται ίσως τα σημαντικότερα θέματα που απασχολούν τον Άνθρωπο από τη στιγμή που γεννιέται, το χρόνο που περνάει, την απουσία , τη μοναξιά, το θάνατο.