ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

Η όλη επίπονη επιμορφωτική διαδικασία (επιμόρφωση επιμορφωτών Β΄επιπέδου στην παιδαγωγική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών), δεν θα μπορούσε να έχει μόνο θεωρητικό προσανατολισμό αλλά κυρίως εφαρμοσμένο. Ήρθε λοιπόν ο καιρός να αξιοποιηθεί και να ενσωματωθεί η θεωρία στην καθημερινή διδακτική πράξη. Προτού να απευθυνθούμε (πολύ σύντομα απ` ότι φαίνεται) σε συναδέλφους, ενηλίκους και με εμπεδωμένη διδακτική ταυτότητα, είναι πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον να αντλήσουμε μια σχετική εμπειρία μέσα στα σχολεία μας, για να διαπιστώσουμε αυτοπροσώπως τα θετικά και αρνητικά από την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην ελληνική εκπαίδευση.
Η πρώτη προσωπική προσπάθεια διδασκαλίας διδακτικής ενότητας με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών έγινε στη Λογοτεχνία της Α΄ Γυμνασίου, στο κείμενο της Μαρούλας Κλιάφα "Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς".
Οι εντυπώσεις είναι θετικές. Βέβαια το σχολείο μου είναι μικρό και οι μαθητές πολύ λίγοι (9 στον αριθμό), για να δημιουργηθούν και να δουλέψουν οι ομάδες, σύμφωνα με το σχεδιασμό που έγινε στην παρουσίαση του διδακτικού σεναρίου κατά τη διάρκεια της επιμόρφωσης. Όμως, πρέπει να είμαστε σε θέση να αναπροσαρμόζουμε τη διδακτική μας πρόταση, σύμφωνα με το γνωστικό επίπεδο των μαθητών μας αλλά και τις τεχνολογικές τους δυνατότητές. Οι μισοί από αυτούς δεν έχουν υπολογιστή στο σπίτι τους ενώ, και από αυτούς που έχουν, κανείς δεν είναι συνδεδεμένος με το διαδίκτυο. Το ίδιο μου είπαν και τα παιδιά της Α΄Λυκείου.
(Παρένθεση: Εδώ θα ζηλεύαμε τους δημότες των Τρικάλων, της πρώτης ηλεκτρονικής πόλης της Ελλάδας, στους οποίους παραχωρήθηκε από το δήμο δωρεάν ασύρματο Internet).

Τι αποκόμισα
Στην αρχή της κάθε διδασκαλίας με χρήση Η/Υ είναι απαραίτητο να αφιερωθεί μία διδακτική ώρα για να εξηγήσουμε στους μαθητές την καινοτομία, τι δηλαδή είναι αυτό που πρόκειται να αλλάξει στον τρόπο της διδασκαλίας μας και φυσικά τον τρόπο με τον οποίο θα εργασθούν και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν. Αναγκαίο επίσης είναι να τους παρουσιάσουμε το ηλεκτρονικό λεξικό του Τριανταφυλλίδη, της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα, το οποίο θα έχουν πάντα ανοιχτό σε μια καρτέλα, για άγνωστες λέξεις.
Η διδασκαλία στηρίχτηκε στα φύλλα εργασίας, τα οποία δόθηκαν στους μαθητές ηλεκτρονικά. Χωρίστηκαν σε ομάδες των δύο ατόμων, όπως οι ίδιοι επιθυμούσαν, χωρίς τη δική μου παρέμβαση. Το μόνο που ανέφερα ήταν ότι σε κάθε ομάδα ο ένας από τους δύο έπρεπε να έχει κάποια ευχέρεια στο χειρισμό του υπολογιστή.
Οι μαθητές εργάστηκαν με ενθουσιασμό για ένα συνεχόμενο δίωρο, κάποιοι από αυτούς χωρίς διάλειμμα. Αντιμετώπισαν όμως αρκετές δυσκολίες και ήθελαν συνεχώς βοήθεια. Θεωρώ αρνητικό το ότι η κάθε ομάδα είχε διαφοτερικά (πλην ενός) φύλλα εργασίας. Αυτό το λέω για τους εξής λόγους:

1. Ήθελαν συνεχώς διευκρινίσεις και έπρεπε να με περιμένουν μέχρι να τελειώσω με την προηγούμενη ομάδα που βοηθούσα, ενώ θα μπορούσα να λέω τα ίδια σε όλους και να μην χάνεται έτσι πολύτιμος χρόνος.
2. Στην παρουσίαση των εργασιών που έγινε στο τέλος, στην οποία θεωρώ ότι πρέπει να δίνουμε μεγάλη βαρύτητα και να της αφιερώνουμε τον απαιτούμενο χρόνο, η κάθε ομάδα επικέντρωνε την προσοχή της στη δική της δουλειά, γιατί είχε άγχος πως θα την παρουσιάσει, και δεν πρόσεχε τη δουλειά των άλλων ομάδων, με αποτέλεσμα η τάξη να μην έχει αποκτήσει τελικά μια συνολική θεώρηση όλων των υπό εξέταση θεμάτων που εμπεριέχονταν στα φύλλα εργασίας.

Κάτι άλλο αρνητικό που παρατήρησα είναι ότι οι μαθητές έχουν μεν ευχέρεια στο ξεφύλλισμα για την αναζήτηση της πληροφορίας (browsing) αλλά δεν έχουν καθόλου ευχέρεια στην κριτική αποτίμηση της πληροφορίας και στη σύνθεση και παραγωγή δικού τους γραπτού λόγου. Αρκέστηκαν μόνο στην αντιγραφή και επικόλληση των πληροφοριών που άντλησαν από το διαδίκτυο . Εδώ χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά, ενώ ανασταλτικός παράγοντας είναι η έλλειψη άνεσης στην πληκτρολόγηση.
Πολύ αγαπημένη δραστηριότητα αποδείχθηκε το παιχνίδι ρόλων με σκίτσα από εδώ και εδώ αλλά και με άλλα που υπήρχαν στο φύλλο εργασίας και που έπρεπε να χρησιμοποιήσουν για να συνθέσουν διαλόγους ή να συμπληρώσουν μέσα σε αυτόματα σχήματα της επιλογής τους που τοποθετούσαν δίπλα τους, ένα πολύ μικρό κείμενο. Επιπλέον, το βίντεο που προβλήθηκε στη αρχή, ως αφόρμηση για τη διδασκαλία, εντυπωσίασε και σχολιάστηκε πολύ.
Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι η ίδια έμεινα αρκετά ευχαριστημένη ενώ οι μαθητές δήλωσαν ενθουσιασμένοι, το ίδιο και η συνάδελφος εκπαιδευτικός που με ευχαρίστηση μου παραχώρησε τις ώρες της.
Το εγχείρημα επαναλήφθηκε και σήμερα με Κ. Καφάφη και "Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον" στην Α΄Λυκείου, με φύλλα εργασίας που μου παραχώρησε ο συνάδελφος φιλόλογος Νίκος Καρύδης, τον οποίο και ευχαριστώ πολύ. Υποχρεώθηκα και πάλι να κάνω αναπροσαρμογές που να ανταποκρίνονται στον αριθμό και το επίπεδο των μαθητών. Θα χρειαστούν αρκετές διδακτικές ώρες για ολοκληρωθεί η διδασκαλία ενώ, διαφορετική αυτή τη φορά συνάδελφος δήλωσε ενθουσιασμένη. Θα επεσήμαινα εδώ πως η εικόνα που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τις νέες τεχνολογίες είναι θετική σε γενικές γραμμές.
Οι απόψεις των φιλολόγων για τις ΤΠΕ και τη χρήση τους στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, είχαν καταγραφεί σε έρευνα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας κατά τα έτη 2004-05 .
Το όλο σκηνικό λοιπόν δημιουργεί συναισθήματα αισιοδοξίας για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος, όσο και αν τα εμπόδια που υπάρχουν είναι πολλά με κυρίαρχο μεταξύ άλλων και εκείνο του μη επαρκούς διδακτικού χρόνου.
Θα με ενδιέφερε και θα με βοηθούσε πολύ να δω σχόλια και προτάσεις συναδέλφων που να προκύπτουν κυρίως από την εμπειρία τους στην παιδαγωγική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία.
Και αφού έγινε λόγος για Καβάφη προτείνω τα παρακάτω βίντεο που άρεσαν πολύ στους μαθητές.