Η ανάρτηση αφιερώνεται στην αγαπημένη μου μαθήτρια Παρασκευή, που με την ευαισθησία της ψυχής της και την ποιότητα της σκέψης της, μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι η ελπίδα υπάρχει και μας χαμογελάει.
(από την ερώτηση 7 του σχολικού βιβλίου, σελ. 154)
Η συντριβή και η ενοχή είναι το μόνιμο ψυχικό κλίμα της μάνας.
α) Η αυτοτιμωρία συνιστά πράξη εξιλέωσης απέναντι στο Θεό ή και απέναντι στον εαυτό της;
β) Καθησυχάζει η μητέρα τη συνείδησή της, τελικά, ιδιαίτερα μετά τη συνάντησή της με τον Πατριάρχη;
Το αμάρτημα της μητρός μου του Γ. Βιζυηνού, χαρακτηρίστηκε ως μια
οικογενειακή τραγωδία. Το τραγικό πραγματοποιείται στην ακούσια αμαρτία της ηρωίδας, που γίνεται παιδοκτόνος από απερισκεψία. Ως αμάρτημα ορίζεται η παράβαση του ηθικού νόμου που καθορίζει τα μητρικά της καθήκοντα. Αυτό αποτελεί το πρώτο αμάρτημα της μητέρας στο χρόνο της ιστορίας και το δεύτερο στο χρόνο της αφήγησης
[1].
«Το αμάρτημα αυτό δεν εξαγοράζεται ούτε με κοσμικές ποινές, ούτε με θρησκευτικά επιτίμια, ούτε παραγράφεται, όσος καιρός κι αν περάσει. […] Ίαση δεν υπάρχει και ούτε καν επούλωση». Η μητέρα «κουβαλά το αμάρτημα ως το θάνατο. Είναι η μοίρα της». Αυτή η μητέρα «είναι μια πονεμένη ύπαρξη, που χτυπήθηκε άγρια από τη μοίρα και προσπαθεί να εξιλεωθεί αυτοτιμωρούμενη. Όλες της οι πράξεις, όσο αφύσικες κι αν φαίνονται, ερμηνεύονται και δικαιολογούνται, όταν αναλογιζόμαστε το έγκλημα» (Κ. Πλησής: Γεώργιος Βιζυηνός (μερικές απόψεις για το έργο του). Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τετράδια Ευθύνης, τ. 29.
Μετά από την εξομολόγηση και τη συγχώρεση που της έδωσε ο ίδιος ο Πατριάρχης, η μητέρα δεν ξέρει ακόμα αν τη δικαιούται, γιατί, όπως λέει η ίδια, «[Ο Πατριάρχης] δεν έκαμε παιδιά, για να μπορή να γνωρίση, τι πράγμα είναι το να σκοτώση κανείς το ίδιο το παιδί του!».
Φυσικά, πρόβλημα ηθικό δεν υπάρχει, τουλάχιστον σύμφωνα με τη χριστιανική ηθική. Η συγγνώμη είναι η αμοιβή σε κάθε ειλικρινή μετάνοια, και πολύ περισσότερο όταν το αμάρτημα είναι ακούσιο. Το πρόβλημα που φαίνεται στο τέλος είναι κυρίως ψυχολογικό. Λύνεται με την υπομονή, τη συγγνώμη και την ανθρωπιά. Το βαρύ κρίμα βασανίζει τη μητέρα και μετά τη συγγνώμη που της δόθηκε, όχι τόσο σαν φωνή Θεού, όσο σαν βαθύς μητρικός πόνος, που για την ασκημένη υπομονή της δεν είναι αβάσταγος πια. Η ψυχή, με την υπομονή της, βγαίνει πιο δυναμωμένη για τη ζωή.
Πηγές:
· Καμαριανάκης Ευάγγελος: «Ο Γεώργιος Βιζυηνός». Εταιρεία Θρακικών Μελετών, Αθήνα 1961.
· Χρυσανθόπουλος Μιχάλης: Γεώργιος Βιζυηνός, μεταξύ φαντασίας και μνήμης. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, β΄ έκδοση, 2006.
· Κ. Πλησής: Γεώργιος Βιζυηνός (μερικές απόψεις για το έργο του). Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τετράδια Ευθύνης, τ. 29
[1] Το πρώτο αμάρτημα στο χρόνο της αφήγησης διαπράχθηκε όταν η μητέρα, στο χώρο της εκκλησίας, όπου είχε μεταφέρει την Αννιώ, παίρνοντας μαζί της και τα δύο αγόρια της, εξέφρασε την επιθυμία, υπό μορφή προσευχής, να «πάρει» ο Θεός τα αγόρια της και να της «αφήσει» το κορίτσι. Άρα, στο χρόνο της αφήγησης, το πρώτο αμάρτημα είναι το αμάρτημα της επιθυμίας και δίνεται πρώτο, γιατί μόνον έτσι καταλαβαίνουμε τη σημασία της επιθυμίας που συνιστά στοιχείο αμαρτήματος.
