το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2012

Μνήμη Γιώργου Σεφέρη





Δώσ` μου τα χέρια σου, δώσ` μου τα χέρια σου`
   δώσ` μου τα χέρια σου.

Είδα μέσα στη νύχτα
τη μυτερή κορυφή του βουνού
είδα τον κάμπο πέρα πλημμυρισμένο
με το φως ενός αφανέρωτου φεγγαριού
είδα, γυρίζοντας το κεφάλι
τις μαύρες πέτρες συσπειρωμένες
και τη ζωή μου τεντωμένη σα χορδή
αρχή και τέλος
η τελευταία στιγμή·
τα χέρια μου.

Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες·
τούτες τις πέτρες τις εσήκωσα όσο βάσταξα
τούτες τις πέτρες τις αγάπησα όσο βάσταξα
τούτες τις πέτρες, τη μοίρα μου.
Πληγωμένος από το δικό μου χώμα
τυραννισμένος από το δικό μου πουκάμισο
καταδικασμένος από τους δικούς μου θεούς,
τούτες τις πέτρες.

Ξέρω πως δεν ξέρουν, αλλά εγώ
που ακολούθησα τόσες φορές
το δρόμο απ`  το φονιά στο σκοτωμένο
από το σκοτωμένο στην πληρωμή
κι από την πληρωμή στον άλλο φόνο,
ψηλαφώντας
την ανεξάντλητη πορφύρα
το βράδυ εκείνο του γυρισμού
που άρχισαν να σφυρίζουν οι Σεμνές
στο λιγοστό χορτάρι -
είδα τα φίδια σταυρωτά με τις οχιές
πλεγμένα πάνω στην κακή γενιά
τη μοίρα μας.
Φωνές από την πέτρα από τον ύπνο
βαθύτερες εδώ που ο κόσμος σκοτεινιάζει,
μνήμη του μόχθου ριζωμένη στο ρυθμό
που χτύπησε τη γης με πόδια
λησμονημένα.
Σώματα βυθισμένα στα θεμέλια
του άλλου καιρού, γυμνά. Μάτια
προσηλωμένα προσηλωμένα, σ' ένα σημάδι
που όσο κι αν θέλεις δεν το ξεχωρίζεις·
η ψυχή
που μάχεται για να γίνει ψυχή σου.

Μήτε κι η σιωπή είναι πια δική σου
εδώ που σταματήσαν οι μυλόπετρες.
Οχτώβρης 1935

Το ποίημα του Σεφέρη διαβάζει ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος. Προέρχεται από το CD που συνοδεύει το διπλό τεύχος (Νο 179-180) του λογοτεχνικού περιοδικού ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ με ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα στην επέτειο των 40 χρόνων από το θάνατο του Γιώργου Σεφέρη.

Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2012

«Μικρά Ασία: Η Άκρα Ταπείνωση». Η εκδήλωση

Μια απολαυστική βραδιά μάς πρόσφερε χθες το βράδυ  η Ομάδα Τέχνης "Το Ανατολικό της Δωδώνης, Α.ΔΩ."  παρουσιάζοντας το θεατρικό δρώμενο  «Άνθρωποι  προς  φυγήν: η Άκρα Ταπείνωση»στην αίθουσα Λόγου και Τέχνης «Δημήτρης Χατζής» του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Σμύρνη 2/15 Μαΐου 1919.
Ενθουσιώδης υποδοχή των ελληνικών δυνάμεων κατοχής στη Σμύρνη
από τους έλληνες της πόλης.
Πηγή
Το καλωσόρισμα και η ανακοίνωση του θέματος έγινε από την εξαιρετική συνάδελφο κ. Αμαλία Παπακώστα που πολύ θα ήθελα να έχω τη φωνή της. Η Αμαλία, με μοναδικό τρόπο που καθήλωσε το ακροατήριο, απήγγειλε:

Αντί προλόγου

Απόσπασμα από το ποίημα του Οδ. Ελύτη "Ως Ενδυμίων"
(από τη συλλογή "Δυτικά της λύπης")

Αχ Θάλασσα πάνω που ξυπνάς πως ξανακαινουργιώνονται όλα!
Μικροί πως χαϊδευτήκαμε και παίξαμε πεντόβολο τα γονικά μας!
Για δες τι σηκωμό σηκώνει μες στ` ατάραχα ο Σιρόκος ο ύπνιος·
και πως στα δύο τα χωρίζει!
Από τη μια μεριά ξυπνώ και κλαίω για τα που μου επάρθηκαν
αθύρματα
Και από την άλλη κοιμούμαι
Τη στιγμή που ο Ελευθέριος φεύγει και η Ιωνία χάνεται

Απόσπασμα από τη ραψωδία μ της Οδύσσειας σε μετάφραση

"Τον ήλιον κρύψαντα": ύμνος από την Ορθόδοξη Υμνολογία

Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας,
καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ,
ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι·

Απόσπασμα από τον "Επιτάφιο του "Γιάννη Ρίτσου 

     - XVII -

Βασίλεψες, αστέρι μου, βασίλεψε όλη η πλάση,
κι ο ήλιος, κουβάρι ολόμαυρο, το φέγγος του έχει μάσει.

Κόσμος περνά και με σκουντά, στρατός και με πατάει
κ` εμέ το μάτι ουδέ γυρνά κι ουδέ σε παρατάει.

Και δες, μ` ανασηκώνουνε. χιλιάδες γιους ξανοίγω,
μα, γιόκα μου, απ` το πλάγι σου δε δύνουμαι να φύγω.

Όμοια ως εσένα μου μιλάν και με παρηγοράνε
και την τραγιάσκα σου έχουνε, τα ρούχα σου φοράνε.

1923.  Η παραλία της Σμύρνης μετά την Καταστροφή.
Πηγή

Ο σκηνοθετικός συντονισμός και η επιλογή των κειμένων έγινε από τον Φώτη Γιωτάκη ο οποίος  ακούγεται να απαγγέλλει το Σεφερικό ποίημα "Ανάμεσα στα κόκαλα εδώ" από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄

ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΟΚΑΛΑ ΕΔΩ

Ανάμεσα στα κόκαλα
μια μουσική:
περνάει την άμμο,
περνάει τη θάλασσα.
Ανάμεσα στα κόκαλα
ήχος φλογέρας
ήχος τυμπάνου απόμακρος
κι ένα ψιλό κουδούνισμα,
περνάει τους κάμπους τους στεγνούς
περνάει τη θάλασσα με τα δελφίνια.
Ψηλά βουνά, δε μας ακούτε!
Βοήθεια! Βοήθεια!
Ψηλά βουνά θα λιώσουμε, νεκροί με τους νεκρούς!
Κάιρο, Αύγουστος 1943

"Τόσο αίμα, τόσοι αγώνες, τόσοι πόλεμοι. Όταν η διαφορά πάψει να γεννά πολέμους κι αρχίσει να γεννά παιδεία και πολιτισμό, τότε όλοι μαζί θα ζήσουμε ανάμεσα στης τέχνης τα λουλούδια. Με το κεφάλι ψηλά, στους γείτονες της πέρα θάλασσας περήφανα θα πούμε: Απ` τη διαφορά των πολιτισμών ας μην προκύψει πόλεμος. Απ` τη διαφορά των πολιτισμών τέχνης λουλούδια ας ανθίσουν".

Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2012

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: «Μικρά Ασία: Η Άκρα Ταπείνωση»


Το Σάββατο, 15 Σεπτεμβρίου 2012 και ώρα 19.00 μ.μ. στην αίθουσα Λόγου και Τέχνης «Δημήτρης Χατζής» του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση σε συνεργασία με το Μικρασιάτικο Σύλλογο Νεοκαισάρειας Ιωαννίνων, την Ομάδα Τέχνης "Το Ανατολικό της Δωδώνης, Α.ΔΩ.", και το υπό ίδρυση βιωματικό Μουσείο "Ανθρώπων προς φυγήν". Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ομιλία από τον Καππαδόκη Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Νικόλαο Ιντζεσίλογλου, με θέμα: "Μνήμη και εθνική ταυτότητα, πηγές ελληνικής ταυτότητας". Θα ακολουθήσει, η Ομάδα Τέχνης "Το Ανατολικό της Δωδώνης, Α.ΔΩ." που θα παρουσιάσει το δρώμενο «Άνθρωποι  προς  φυγήν: η Άκρα Ταπείνωση».

Το δρώμενο αναφέρεται στην περιπέτεια ανθρώπων που αναγκάζονται να αναζητήσουν τη λύτρωση, μετά από οδυνηρές απώλειες. 

Τα παράλια της Μικράς Ασίας
Έτσι διωγμένοι, βιασμένοι, βασανισμένοι από την εξωτερική και την εσωτερική τους πραγματικότητα, παίρνουν τους δρόμους της φυγής, αντιμέτωποι με το πένθος την κατάρρευση, την υποταγή ή και το θάνατο ακόμη, από τη μια μεριά και από την άλλη, με την αφύπνιση, την αλλαγή και την ελπίδα, προσδοκώντας μια ανάσταση μετά την άκρα ταπείνωση.

Μετέωρος ο άνθρωπος λοιπόν πάλλεται από την αρχαιότητα ως σήμερα, μεταξύ του έρωτα και της καταστροφής. Ιδιαίτερα σε εποχές σύγκρουσης και κρίσης, όταν τα πράγματα χάνονται κάτω από τα πόδια του και δεν ξέρει αυτά που είναι να έρθουν, ούτε πότε θα έρθουν, ούτε με τι θα μοιάζουν, καλείται να δημιουργήσει τη νέα ζωή. Όταν μάλιστα βρίσκεται στην έρημη χώρα της μετάβασης, όπου το παλιό βυθίζεται και το καινούργιο δεν έχει αναδυθεί, τότε εργάζεται με την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και τον πολιτισμό και όπως έγραψε ο Φρόυντ «όποιος εργάζεται με τον πολιτισμό, εργάζεται ενάντια στον πόλεμο». Τέλος, το δρώμενο υφαίνεται με αποσπάσματα από τον Όμηρο, τους αρχαίους κλασσικούς συγγραφείς, τους σύγχρονους ποιητές και συγγραφείς και με ύμνους και τραγούδια της λύπης και της νοσταλγίας.

ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: ΦΩΤΗΣ Δ. ΓΙΩΤΑΚΗΣ
ΣΚΗΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΤΗΣ, ΠΑΝΟΣ ΜΠΑΚΑΣ 

Η Πρόσκληση και το πρόγραμμα  όλων των εκδηλώσεων "Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας".


Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2012

ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ ΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

Από το τρίτο πρόγραμμα του ελληνικού ραδιοφώνου μεταδίδονται κάθε μέρα τρίλεπτα αφιερώματα (στις 10.00, 13.00, 17.00 και 20.30),  βασισμένα στο έργο λογοτεχνών που σφράγισαν με το έργο τους την ελληνική ποίηση. Σπάνια ηχογραφήματα αλλά και πρωτότυπες ηχογραφήσεις, καταγράφουν τον ποιητικό λόγο ξεχωριστών ποιητών από όλο το φάσμα του ελληνικού ποιητικού κόσμου. Από τον Γεώργιο Σουρή, τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, τον Γεώργιο Δροσίνη και τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, μέχρι τους νεότερους Νίκο Αλέξη Ασλάνογλου, Θωμά Γκόρμπα και Γιώργο Μπλάνα, ο αφιερωματικός αυτός κύκλος εστιάζεται στο έργο λογοτεχνών που σφράγισαν με το έργο τους την ελληνική ποίηση.
Ξεχωριστή θέση στο όλο εγχείρημα κατέχει το Κυριακάτικο ωριαίο αφιέρωμα (στις 16.00) στον ποιητή της εβδομάδας που προηγήθηκε. Ένα ραδιοφωνικό ταξίδι που συστήνει με τρόπο εύστοχο τον τιμώμενο ποιητή, μέσα από κείμενα, κριτικές, μελέτες και αναφορές, που συνοδεύουν το έργο του.
Την επιμέλεια, την παραγωγή και την παρουσίαση των Εβδομάδων αυτών, αλλά και του ωριαίου αφιερώματος, έχει ο παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος Κώστας Φασουλάς.
ΠΗΓΗ: Τρίτο Πρόγραμμα



Η εβδομάδα 9 Ιουλίου – 15 Ιουλίου 2012 ήταν αφιερωμένη στον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη. 
Ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη διάβασε ο ηθοποιός Κώστας Καζάκος και ο ίδιος ο ποιητής. 

Ακούγεται ηχογραφημένο το ωριαίο αφιέρωμα της Κυριακής, 15-07-2012.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΗΤΤΑ "Ο Μανόλης Αναγνωστάκης στο σχολείο"
Περιοδικό  «ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ»,  τεύχος 121 (Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2005), σελ. 443-454. 

Γιάννης Παρίσης, Μ. Αναγνωστάκης, "Στο Νίκο Ε...1949". Ερμηνευτικές παρατηρήσεις.