το ιστολόγιο της Στάμου Ευαγγελίας, φιλολόγου, επιμορφώτριας ΤΠΕ
Photo Album: Άγγελου Καλογερίδη

Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2010

Ταξιδεύοντας με το Γιώργο Σεφέρη

Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), βοηθώντας τους μαθητές να έρθουν σε επαφή με τη γοητεία της ανάγνωσης, να εξοικειωθούν και να μάθουν να χρησιμοποιούν τις σχολικές βιβλιοθήκες, δημιούργησε έξι θεματικούς φακέλους σε ψηφιακή μορφή.
Οι μαθητές ανακαλύπτουν έτσι έναν κρυμμένο κόσμο γνώσεων μέσα από ομαδικές δραστηριότητες και εργασίες, για θέματα που τους ενδιαφέρουν:

Ο φάκελος "Ταξιδεύοντας με τον Γιώργο Σεφέρη" είναι ένα εκπαιδευτικό ταξίδι στον κόσμο του Σεφέρη μέσα από επιλογές ποιημάτων και σημειώσεών του. Επιχειρεί μια πρώτη παρουσίαση και γνωριμία με τo έργο του Σεφέρη, στηριγμένη στο βασικότερο ίσως θέμα της ποίησής του, το ταξίδι. Περιλαμβάνει:

Το ταξίδι του βίου
Η ενότητα αυτή παρέχει ορισμένες βασικές πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του ποιητή. Μέσα από φωτογραφίες του Σεφέρη από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τη χρονιά του θανάτου του, παρακολουθούμε ανά δεκαετία τα ταξίδια του στη ζωή και την ποίηση.

Το ταξίδι των στίχων
Εδώ βρίσκουμε δεκαέξι ποιήματα, που έχουν είτε ως θεματικό άξονα είτε ως αφορμή για σκέψη είτε ως αφηγηματικό πλαίσιο το ταξίδι. Είναι χωρισμένα σε δύο κατηγορίες:
α) Ταξίδι στο μύθο και στην ιστορία και
β) Ταξίδι αυτογνωσίας και μύησης στον κόσμο.

Αν ανοίξουμε το ταξίδι των στίχων, θα βρούμε στίχους του Σεφέρη, σκορπισμένους πάνω στην οθόνη, χωρίς καμιά άλλη ένδειξη. Εδώ τώρα έχουμε δύο δυνατότητες πλοήγησης: α) με τους στίχους, β) με τους τίτλους των δύο κατηγοριών.

Ανοίγοντας κάποιον από τους στίχους βρίσκουμε ολόκληρο το ποίημα, όπως ακριβώς καταγράφεται στην έκδοση των ποιημάτων του Σεφέρη με επιμέλεια του Γ. Π. Σαββίδη. Μαζί με τον τίτλο του ποιήματος υπάρχει και το όνομα της συλλογής από την οποία προέρχεται το ποίημα. Ανοίγοντας το όνομα της συλλογής, θα βρουμε κάποιες βασικές κατατοπιστικές πληροφορίες για το περιεχόμενό της.

Κάτω από το κάθε ποίημα υπάρχουν τρεις ενδείξεις: "Αυτοσχόλια", "Σχόλια", "Δραστηριότητες".

Ανοίγοντας τα "Αυτοσχόλια" θα βρούμε για κάθε ποίημα, σε αποσπασματική μορφή, σκέψεις, προβληματισμούς ή εξομολογήσεις του Σεφέρη, όπως αναγράφονται στα προσωπικά του ημερολόγια στις επιστολές και στα δοκίμιά του, που άμεσα ή έμμεσα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αυτοσχόλια.

Ανοίγοντας, τα "Σχόλια" θα βρούμε για κάθε ποίημα ένα σύντομο απόσπασμα από μια μελέτη κάποιου έγκυρου μελετητή του σεφερικού έργου, το οποίο επιδιώκει να διευκρινίσει ή να σχολιάσει κάποιο σημείο του ποιήματος.

Με τις "Δραστηριότητες" οι μαθητές μας αναζητούν τη δική τους ερμηνεία και τη δική τους σχέση με το κείμενο. Από το ένα ποίημα μπορούν να πάνε στην ευρύτερη ποιητική ενότητα, από τον έναν ποιητή να πάνε και σ` άλλους, να πάνε, εντέλει, στην ποίηση.
Για να πραγματοποιηθούν οι δραστηριότητες αυτές, είναι αναγκαία η ύπαρξη σχολικών και άλλων βιβλιοθηκών.

Σκέψεις τοῦ Γιώργου Σεφέρη

Αφηγητής ο Δημήτρης Καταλειφός
Η αφήγηση προέρχεται από την ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου "ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΟΣ Γιώργος Σεφέρης". Η ταινία βραβεύτηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ντοκιμαντέρ. Τα αποσπάσματα στα δύο βιντεάκια είναι από βίντεο που βρήκα στη διεύθυνση:
http://artdiadrasi.wordpress.com/2008/12/02/af_st_xar_5_6_12_2008_dancaerte/




Πέμπτη 7 Ιανουαρίου 2010




"Αν άγγιζες μονάχα την καρδιά μου, αν ακουμπούσες το στόμα σου πάνω στην καρδιά μου, το λεπτοκαμωμένο στόμα σου, τα δόντια σου, αν ακουμπούσες τη γλώσσα σου σαν ένα βέλος πορφυρό εκεί που η σκονισμένη καρδιά μου χτυπάει, αν φύσαγες μες στην καρδιά μου, κοντά στη θάλασσα, θρηνώντας, θ` αντιλαλούσε μ` ένα θόρυβο σκοτεινό, μ` έναν ήχο από τροχούς υπνωμένου τρένου, ωσάν νερό τρεμουλιαστό, ωσάν φθινόπωρο σε φύλλα...".

Pablo Neruda (1904-1973)

Ορίστηκαν οι 13 νέοι Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης


Τα ονόματα των 13 νέων Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης ανακοίνωσε η υπουργός Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου.

Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Ηπείρου:

Νόκα - Ζαράχη Τριανταφυλλιά
(συνοπτικό βιογραφικό)


Οι 13 Περιφερειακοί Διευθυντές και Διευθύντριες που επελέγησαν αναλαμβάνουν από σήμερα καθήκοντα με μια σαφή εντολή «Πρώτα ο μαθητής παντού, σε κάθε επιλογή και πρωτοβουλία", δήλωσε η Άννα Διαμαντοπούλου.

Περισσότερα

Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2010

Πανελλαδική έρευνα για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο

Η έρευνα έγινε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Άρχισε το 2004 με την αποστολή και συγκέντρωση ερωτηματολογίων σε σχολεία όλης της χώρας και έληξε το 2006. Η αποκωδικοποίηση και ερμηνεία των δεδομένων ολοκληρώθηκε εντός του 2008. Ο σχεδιασμός έγινε από την κ. Χριστίνα Αργυροπούλου, σύμβουλο του Π.Ι. σε συνεργασία με την κ. Αγάθη Γεωργιάδου, Δρ. Φιλολογίας και νυν σχολική σύμβουλο. Με τη συγκεκριμένη έρευνα διερευνώνται οι απόψεις των μαθητών και εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο με στόχο να αναβαθμιστεί η ελκυστικότητα και αποτελεσματικότητα του μαθήματος.

Όπως προκύπτει από την αναλυτική παρουσίαση των δεδομένων και τη συγκριτική θεώρηση των εκτιμήσεων μαθητών και εκπαιδευτικών:
  • Οι φιλόλογοι διατηρούν καλή σχέση με τη Λογοτεχνία σε ποσοστό 89% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μαθητές ανέρχεται μόλις στο 25%. Σαφής είναι η προτίμηση των φιλολόγων για την πεζογραφία σε ποσοστό μάλιστα διπλάσιου εκείνου για την ποίηση. ννννννννννννννννννννννννννννννννννννννννννννννΗ ποίηση βρίσκεται χαμηλά και στις προτιμήσεις των μαθητών και επιλέγεται κυρίως από κορίτσια.

  • Όπως προκύπτει και από τα αποτελέσματα άλλων ερευνών, τα παιδιά διαβάζουν λογοτεχνία έχοντας κάποια κίνητρα. Η πρωτοβουλία φιλολόγων για προώθηση της μελέτης ολόκληρων λογοτεχνικών έργων και της παρουσίασής τους στην τάξη φαίνεται ότι βρίσκει θετική ανταπόκριση στους μαθητές (69%). νμμμμμμμμμνννννννννννννννΣτο πλαίσιο αυτό φαίνεται να είναι πρόσφορη η θεσμοθέτηση της μελέτης ολόκληρων λογοτεχνικών κειμένων ενισχύοντας έτσι τη φιλαναγνωσία των μαθητών και την εξοικείωση με τη λογοτεχνικότητα.
  • Κατά την επεξεργασία των κειμένων οι φιλόλογοι επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο στην ιστορία (44%) και λιγότερο στη δομή και τη μορφή τους (28%). Το περιεχόμενο του όρου ιστορία περισσότερο αναφέρεται στην υπόθεση-περιεχόμενο του κειμένου. Η τάση αυτή αντιτίθεται στη Διδακτική του μαθήματος η οποία επιβάλλει την ισότιμη ενασχόληση με τη μορφή, τη δομή και το περιεχόμενο των κειμένων.
  • Η παροχή εξωκειμενικών πληροφοριών διευκολύνει την ερμηνευτική προσέγγιση των κειμένων. Ειδικότερα, αξιοποιείται το εισαγωγικό σημείωμα (ποσοστό πάνω από 87%), ενώ το κείμενο εντάσσεται στην εποχή του και στο γενικότερο έργο του συγγραφέα (ποσοστό πάνω από 82%). Εκπαιδευτικοί και μαθητές θεωρούν ότι το σύντομο βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα, που υπάρχει στο τέλος του κειμένου, θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες και για τα χαρακτηριστικά της γραφής του.
  • Οι φιλόλογοι εφαρμόζουν εναλλακτικές μορφές μάθησης σε ποσοστό που υπερβαίνει το 50%, επιδιώκοντας έτσι την αποφυγή της τυποποίησης και την κινητοποίηση των μαθητών. Ωστόσο, δεν προσδιορίζεται το είδος (π.χ. ανακαλυπτική, ομαδοσυνεργατική) και ο βαθμός αποδοχής τους από τους μαθητές. Το περιεχόμενο άλλωστε της βασικής κατάρτισης και επιμόρφωσης των φιλολόγων, όπως και το διδακτικό πλαίσιο του μαθήματος δεν είναι σίγουρο πως ευνοούν την πολλαπλή μεθόδευση της διδασκαλίας. Θα πρέπει να γίνει εστιασμένη έρευνα και θα ήταν ενδιαφέρον να διερευνηθεί το προφίλ των φιλολόγων που δεν ακολουθούν τις διδακτικές ρουτίνες.
  • Οι μαθητές, σε ποσοστό 64%, συμμετέχουν ενεργά στη διδακτική - μαθησιακή ννννννμμμμδιαδικασία. Οι ίδιοι, ωστόσο, δε φαίνεται να συνδέουν την κινητοποίησή τους με τα νέα σχολικά εγχειρίδια της Λογοτεχνίας.
  • Οι φιλόλογοι (87%) και μαθητές (69%) υπερθεματίζουν την αξιοποίηση μιας Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ως βιβλίου αναφοράς. Η θετική αυτή στάση πρέπει να ενθαρρυνθεί όχι απλώς με την εισαγωγή του εγχειριδίου αλλά και με την υπόδειξη τρόπων αξιοποίησής του που θα καθορίσουν και το βαθμό της συμβολής του στην αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας.
  • Οι μαθητές, στο συντριπτικό ποσοστό του 80%, εκφράζουν έντονη επιθυμία για ανθολόγηση περισσότερων κειμένων Εφηβικής και Νεανικής Λογοτεχνίας. Η επιθυμία των μαθητών είναι επιβεβλημένο να λαμβάνεται υπόψη στη φάση του διδακτικού σχεδιασμού.
  • Φιλόλογοι και μαθητές επιθυμούν την ανθολόγηση περισσότερων πεζών κειμένων. Οι μαθητές πριμοδοτούν την ενσωμάτωση περισσότερων θεατρικών κειμένων (34%) εκεί που οι φιλόλογοι προκρίνουν την πεζογραφία (48%). Αυξημένη είναι και η προτίμηση της ξένης Λογοτεχνίας στους μαθητές (18%), η οποία όμως δεν ενθαρρύνεται από τα Αναλυτικά Προγράμματα και δεν αντικατοπτρίζεται στα διδακτικά εγχειρίδια.
  • Έντονα υποστηρίζεται και από τους δύο πόλους της εκπαιδευτικής διαδικασίας η δημιουργία λογοτεχνικού εργαστηρίου και η αξιοποίησή του κατά τη διδασκαλία του μαθήματος καθώς και η αξιοποίηση της μελοποιημένης ποίησης.
  • Φιλόλογοι και μαθητές καταφάσκουν στη ενσωμάτωση των Νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας με απόλυτη μάλιστα ταύτιση στα ποσοστά των θετικών ανταποκρίσεων. Η περιορισμένη ενσωμάτωση, επομένως, των Νέων Τεχνολογιών στη διδακτική πράξη ερμηνεύεται από την ελλιπή κατάρτιση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και από την ποιότητα των εκπαιδευτικών λογισμικών που δεν φαίνεται να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της διδασκαλίας και στις αρχές της σύγχρονης Διδακτικής. Κρίνεται απαραίτητη η παραγωγή κατάλληλων εκπαιδευτικών λογισμικών αλλά και ο εμπλουτισμός των οικείων ιστοσελίδων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και άλλων εκπαιδευτικών φορέων και οργανισμών με υλικό έγκυρο και αξιοποιήσιμο κατά τη διδασκαλία του μαθήματος.
Στο τέλος της έρευνας, διατυπώνονται προτάσεις για την ανάληψη μιας σειράς πρωτοβουλιών που συνδέονται με την ενίσχυση της εξοικείωσης των μαθητών με τη λογοτεχνικότητα και την εδραίωση μιας δια βίου ενασχόλησης με την ανάγνωση και την απόλαυση λογοτεχνικών έργων.

Η διδασκαλία της Λογοτεχνίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προϋποθέτει παιδεία, ευαισθησία και ανάλογη κατάρτιση και επιμόρφωση. Ενημέρωση για την Ιστορία και τις Θεωρίες της Λογοτεχνίας, για την αφηγηματολογία που αποτελεί τη γραμματική και το συντακτικό των λογοτεχνικών κειμένων, για την ειδική διδακτική του μαθήματος κ.ά., προϋποθέσεις που εκκρεμούν εδώ και δεκαετίες.

Η απόλαυση της Λογοτεχνίας είναι μια προσωπική υπόθεση η οποία χρειάζεται κατάλληλη σχολική παρέμβαση, ώστε ο μικρός μαθητής, αργότερα έφηβος και ενήλικας αναγνώστης, να εμπλακεί διά βίου στο ταξίδι της λογοτεχνικής ανάγνωσης... Η Λογοτεχνία, όσο τη διερευνάς, τόσο σου αποκάλυπτεται. Μοιάζει με τη λέξη στην οποία αναφέρεται ο Ν. Καζαντζάκης στο έργο του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. "Η κάθε λέξη στην αρχή του φάνταζε (του Μανολιού) σαν ένα πετραμύγδαλο κι έπρεπε να το σπάσει για να βρει και να γευτεί το γλυκύτατο καρπό. Μα σιγά σιγά, με τον καιρό, με την αγάπη, οι λέξεις μαλάκωναν, αλάφρωναν, άνοιγαν μόνες τους κάτω από τη ζεστή του αναπνοή".